مهار رفتار تکانشی و جلوگیری از تصمیمات ناگهانی
رفتار تکانشی به تصمیم‌گیری‌ها یا اعمال ناگهانی بدون تفکر کافی گفته می‌شود که اغلب تحت تأثیر احساسات یا محرک‌های لحظه‌ای رخ می‌دهد.
مهار رفتار تکانشی و جلوگیری از تصمیمات ناگهانی
همه گاهی تصمیم‌های عجولانه می‌گیرند، چه برای رهایی از حال‌وهوای بد، چه به دلیل خشم یا ناامیدی، یا صرفاً برای سرگرمی ناگهانی. اما برای برخی افراد، رفتارهای تکانشی ممکن است فراتر از یک تغییر ظاهر چشمگیر یا پرخاشگری گاه‌به‌گاه به شریک زندگی باشد.
اگر مدام بدون فکر عمل می‌کنید، می‌توانید از تکنیک‌های مختلفی برای آرام کردن تصمیم‌گیری‌های تکانشی خود استفاده کنید. اما اگر رفتارهایتان شروع به تأثیرگذاری بر کار یا روابطتان کرده است، شاید زمان آن رسیده باشد که از یک متخصص کمک بگیرید.
حرف‌هایی هست که باید شنیده شن، روانشناس مورد اعتمادتو تو کلینیک آنلاین روان هاب پیداش کن و وقت مشاورتو رزرو کن!
رفتار تکانشی به چه معناست؟
رفتار تکانشی به معنای عمل کردن سریع بدون در نظر گرفتن عواقب است و این رفتار درجات مختلفی دارد. انجمن روانشناسی آمریکا تکانشگری را به‌عنوان «رفتاری تعریف می‌کند که با پیش‌اندیشی، تأمل یا توجه به عواقب یک عمل، به‌ویژه عملی که شامل ریسک باشد، همراه نیست.» افراد تکانشی ممکن است فکری یا تمایلی به انجام کاری داشته باشند و به‌سرعت بر اساس هوس آن را انجام دهند.
گاهی این رفتار بی‌ضرر است. اما در مواقع دیگر می‌تواند مخرب یا حتی خطرناک باشد. برای برخی افراد، تکانشگری ممکن است به معنای سفر ناگهانی، خریدهای لحظه‌ای، یا تصمیم‌های بزرگ و ناگهانی در زندگی باشد. تکانشگری همچنین می‌تواند شامل رفتارهای خطرناک‌تر یا پرخاشگرانه مانند دزدی، خشونت ناگهانی، یا رفتارهای جنسی پرخطر باشد.
برخی رفتارهای تکانشی ممکن است در مقیاس کوچک‌تر باشند، مانند بیان ناگهانی افکار، دروغ گفتن، یا مدام قطع کردن صحبت دیگران. اگرچه این رفتارها به اندازه موارد دیگر مخرب نیستند، اما همچنان می‌توانند بر زندگی، کار و روابط شما تأثیر منفی بگذارند.
سه عامل اصلی رفتارهای تکانشی
بر اساس یکی از مطالعات روانشناسی بالینی مطرح در سال ۱۹۹۵، سه عامل اصلی در شکل‌گیری رفتارهای تکانشی نقش دارند:
🔺اقدام لحظه‌ای (واکنش‌های بدون تأمل)
🔺بی‌توجهی (ناتوانی در تمرکز بر یک فعالیت)
🔺فقدان برنامه‌ریزی یا پیش‌بینی قبلی
در کودکان، درجاتی از تکانشگری امری طبیعی و رایج محسوب می‌شود، چرا که رشد مغزی آن‌ها هنوز به مرحله‌ای نرسیده است که بتوانند به خوبی پیامدهای رفتارهای خود را بسنجند. با این حال، سطوح بالای تکانشگری در کودکان و بزرگسالان می‌تواند با اختلالاتی مانند اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، اختلال دوقطبی و مصرف مواد مخدر مرتبط باشد.
نمونه‌هایی از رفتار تکانشی
⭕️ولخرجی‌های ناگهانی و بی‌برنامه
⭕️صدمه زدن عمدی به خود
⭕️ترک ناگهانی شغل یا موقعیت شغلی
⭕️بروز هیجانات شدید و غیرمنتظره
⭕️تخریب اموال شخصی یا متعلق به دیگران
⭕️زیاده‌روی در خوردن یا نوشیدن
⭕️برقراری روابط جنسی پرخطر و بدون توجیه منطقی
⭕️تهدید به آسیب رساندن به خود یا دیگران
⭕️بیان بیش از حد احساسات شخصی
⭕️نتیجه‌گیری شتاب‌زده در مکالمات
⭕️قطع ناگهانی ارتباط با دیگران به بهانه شروعی تازه
⭕️دور ریختن ناگهانی وسایل به قصد تغییر دکور
⭕️ایجاد درگیری و تنش بر سر مسائل کم‌اهمیت
واکنش منفی شدید نسبت به نقد یا بازخورد
⭕️پیوستن و سپس جدا شدن مکرر از گروه‌ها بدون دلیل مشخص
⭕️لغو یا تغییر بی‌دلیل و مکرر برنامه‌هایی مانند سفر، تفریح یا قرارهای اجتماعی
چه چیزی باعث رفتار تکانشی می‌شود؟
نقش ژنتیک در تکانشگری
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که تکانشگری می‌تواند به‌صورت ژنتیکی به ارث برسد. بنابراین، اگر والدین یا سایر اعضای خانواده شما با رفتارهای تکانشی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، احتمال اینکه شما هم این ویژگی را داشته باشید بیشتر است. چندین ژن شناسایی شده‌اند که ممکن است باعث تمایل به رفتار تکانشی و کاهش خودکنترلی شوند. این ژن‌ها به نحوه عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی (پیام‌رسان‌های شیمیایی مغز) مرتبط هستند.
یکی از ژن‌هایی که در بروز تکانشگری نقش دارد، ژن HTR2A است. این ژن در تولید گیرنده‌ی 5-HT2A مؤثر است؛ گیرنده‌ای که در بخش‌های مختلفی از بدن از جمله مغز، سلول‌های بنیادی، سیستم ایمنی و قلب وجود دارد. این گیرنده با سلامت روان، به‌ویژه در زمینه‌هایی چون افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب، ارتباط دارد. برخی از انواع خاص پلی‌مورفیسم‌های تک‌نوکلئوتیدی (SNP) در این ژن، با سطوح پایین‌تری از رفتارهای تکانشی مرتبط شناخته شده‌اند.
مزایای تکانشگری
- کمک به بهره‌گیری سریع از فرصت‌هایی که ممکن است در آینده از دست بروند.
- تقویت خلاقیت و نوآوری.
- امکان بروز نتایج مثبت و غیرمنتظره.
- همراه بودن با انرژی، اشتیاق و تمایل به اقدام فوری.
عوامل غیـرژنتیکی مؤثر بر تکانشگری
🟢جنسیت: طبق مطالعات، مردان در مقایسه با زنان سطوح بالاتری از تکانشگری نشان می‌دهند. مردان تمایل بیشتری به رفتارهایی مانند ریسک‌پذیری، نیاز به تأیید دیگران و پرخاشگری دارند.
🟢سن: بر اساس یک مطالعه روانی-اجتماعی، تکانشگری با افزایش سن کاهش می‌یابد. کودکان و نوجوانان سطوح بالاتری از تکانشگری را تجربه می‌کنند، اما بعد از حدود ۱۶ سالگی توانایی بیشتری برای کنترل رفتارهای تکانشی از خود نشان می‌دهند.
🟢تجربه خشونت در دوران کودکی: قرار گرفتن مداوم در معرض خشونت در دوره رشد، توانایی کودک یا نوجوان را برای کنترل هیجانات و رفتارهای تکانشی کاهش می‌دهد.
🟢آسیب به مغز: نواحی پیشانی مغز مسئول کنترل رفتارهای تکانشی هستند. آسیب به این نواحی می‌تواند منجر به بروز تغییراتی در الگوهای رفتاری و افزایش تکانشگری شود.
عوامل محیطی
محیط اطراف شما نیز می‌تواند عامل خطری برای تکانشگری باشد. افرادی که سابقه تروما (آسیب روانی) دارند، به دلیل تغییرات در عملکرد اجرایی (مجموعه‌ای از مهارت‌های ذهنی شامل خودکنترلی) بیشتر در معرض رفتارهای تکانشی هستند. از آنجا که تروما می‌تواند توانایی شما را برای تنظیم مؤثر احساسات مختل کند، ممکن است در موقعیت‌های احساسی یا استرس‌زا به رفتارهای عجولانه تمایل پیدا کنید.
شرایط سلامت روان
🟣اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
🟣اختلال دوقطبی
🟣اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
🟣اختلال شخصیت مرزی (BPD)
🟣اختلال شخصیت ضداجتماعی
این شرایط با عدم تعادل در سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین و همچنین اختلال در عملکرد اجرایی مرتبط هستند.
شاید خیلی وقت باشه دنبال جواب بعضی سوالا تو ذهنت می‌گردی شاید این تست سلامت روان رایگان (GHQ) میتونه بهت کمک کنه!
سایر اختلالات کنترل تکانه
🟣کلپتومانیا (دزدی بیمارگونه)
🟣اختلال انفجاری متناوب
🟣آتش‌افروزی بیمارگونه (پیرومانیا)
🟣تریکوتیلومانیا (کندن مو)
🟣اختلال سلوک
🟣اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه
سوءمصرف مواد
سوءمصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند به افزایش رفتارهای پرخطر و اقدامات تکانشی منجر شود، چه در زمان مصرف و چه در زمان ترک، بسته به نوع ماده. مواد مخدر می‌توانند تصمیم‌گیری شما را مختل کرده و مهارهای شما را کاهش دهند، که ترکیبی خطرناک است. علاوه بر این، وابستگی به یک ماده می‌تواند به الگویی مزمن از تکانشگری منجر شود.
یک دنیای جدید از اطلاعات منتظرته! برای کشف بیشتر، روی لینک دوره آموزشی آشنایی کامل با مواد توهم زا و اثرات مخرب آن کلیک کن.
با توجه به حساسیت جامعه نسبت به تبعات رفتارهای تکانشی، شناسایی دقیق علل شکل‌گیری این نوع رفتارها امری ضروری است. در صورت شناسایی و رفع این عوامل، می‌توان تا حد زیادی از بروز چنین رفتارهایی پیشگیری کرد. در این میان، خانواده به عنوان نخستین نهاد اجتماعی، نقشی کلیدی دارد. سبک رفتاری والدین در خانواده از عوامل تعیین‌کننده‌ای است که تأثیر مستقیمی بر وضعیت روانی فرزندان می‌گذارد.
متأسفانه در برخی خانواده‌ها، والدین در تعامل با یکدیگر یا با فرزندان خود رفتارهای تند و پرخاشگرانه‌ای دارند که می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند اضطراب یا اختلال نقص توجه در کودکان شود. این نوع تجربیات در دوران کودکی و در بستر خانواده، نه‌تنها آسیب‌های مستقیم به همراه دارد، بلکه زمینه‌ساز رفتارهای تکانشی در سال‌های بعد نیز خواهد بود.
از سوی دیگر، تحقیقات علمی نشان داده‌اند که بین کنترل پرخاشگری و کنترل تکانشگری رابطه‌ی معناداری وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که مهار خشم می‌تواند به مهار رفتارهای تکانشی نیز کمک کند. یکی دیگر از عوامل مؤثر، توانایی حل مسئله است. حل مسئله به معنای توانایی فرد در شناسایی، کشف یا ایجاد راهبردهایی مناسب برای مقابله با چالش‌های روزمره است. افراد تکانشگر معمولاً در انجام تکالیف شناختی که نیازمند تمرکز بالا، تفکر عمیق و پایداری ذهنی هستند، دچار مشکل می‌شوند.
در چنین شرایطی، آن‌ها اغلب به راهبردهای ضعیف و تصمیم‌گیری‌های عجولانه روی می‌آورند. مداخلات زودهنگام نیز نقش مهمی در کنترل تکانشگری ایفا می‌کند. افزایش تکانشگری در دوران کودکی تا حد زیادی به تجربه‌های اولیه‌ی کودک مرتبط است. بازی‌ها، به‌ویژه بازی‌های گروهی و حرکتی، نقش مؤثری در رشد اجتماعی و عاطفی کودک دارند.
بنابراین، ایجاد محیطی غنی و طراحی بازی‌های هدفمند می‌تواند به بهبود مهارت‌های توجه و کاهش رفتارهای تکانشگرایانه منجر شود. به همین دلیل توصیه می‌شود مسئولان آموزشی، فعالیت‌هایی را طراحی و اجرا کنند که در آن‌ها کودکان بیشترین بهره را در جهت تقویت کنترل رفتاری کسب کنند. علاوه بر عوامل محیطی و شناختی، عوامل زیستی نیز در تکانشگری نقش دارند.
🔴سروتونین: این انتقال‌دهنده عصبی نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو و رفتارهای تکانشی ایفا می‌کند.
🔴لوب فرونتال مغز: این بخش از مغز مرکز تصمیم‌گیری و خودکنترلی است که اختلال در عملکرد آن می‌تواند به بروز رفتارهای تکانشی منجر شود.
دیدگاه روانشناسی اجتماعی
تکانشگری نوعی رفتار آموخته‌شده از محیط محسوب می‌شود. کودک از طریق تجربه‌های روزمره یاد می‌گیرد که برای دستیابی به پاداش یا جلب توجه، واکنش‌های سریع و شتاب‌زده نشان دهد. در نتیجه، افراد تکانشگر اغلب فرصت ارزیابی پیامدهای اعمال خود را ندارند. با این توضیح، باید توجه داشت که در برخی از جوامع، رفتار تکانشی می‌تواند به‌عنوان رفتاری مطلوب و مؤثر تلقی شود و مورد تشویق قرار گیرد.
آیا فرد تکانشی می‌تواند تغییر کند؟
بله، یک فرد تکانشی می‌تواند تغییر کند. با این حال، این کار همیشه آسان نیست. این تغییر نیازمند تلاش فعال و تمایل واقعی برای ایجاد تغییرات مثبت است – در بسیاری از موارد، این شامل درمان حرفه‌ای سلامت روان نیز می‌شود. هیچ تضمینی وجود ندارد که رفتار تکانشی به‌طور کامل از بین برود، اما با استراتژی‌های پیشگیری و کمک حرفه‌ای می‌توانید تکانشگری خود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهید.
چگونه رفتار تکانشی را کنترل کنیم
چندین مداخله می‌تواند در کاهش رفتارهای تکانشی و پرخطر مؤثر باشد. اگر با تکانشگری دست‌وپنجه نرم می‌کنید، رویکردهای زیر را در نظر بگیرید:
تمرین ذهن‌آگاهی
این استراتژی آزمایش‌شده به شما کمک می‌کند با تمرکز بر لحظه حال و پذیرش افکار و احساسات خود بدون قضاوت، خودآگاهی خود را تقویت کنید. این تکنیک به شما کمک می‌کند از تکانه‌ها و محرک‌های آن‌ها فاصله بگیرید، که ممکن است به شما فضایی برای انتخاب مسیر متفاوتی بدهد.
تحقیقات نشان می‌دهد که ذهن‌آگاهی، اگر به‌طور منظم تمرین شود، تغییراتی در مغز ایجاد می‌کند و به ایجاد «عدم واکنش‌پذیری» کمک می‌کند. تمرین تشخیص و نام‌گذاری یک تکانه قبل از بروز آن تکنیکی مفید است. به عنوان مثال: «این خشم است که احساس می‌کنم و باعث می‌شود بخواهم با همسرم دعوا کنم.» از اینجا، می‌توانید راه‌های سالم‌تری برای مدیریت تکانه‌های خود پیدا کنید.
اجتناب از موقعیت‌هایی که تکانه‌ها را تحریک می‌کنند
اگرچه اجتناب از همه محرک‌ها واقع‌بینانه نیست، اما می‌توانید آن‌ها را کاهش دهید. ابتدا، بررسی کنید که چه موقعیت‌هایی معمولاً تکانشگری شما را تحریک می‌کنند. آیا این موقعیت‌ها شامل نوشیدن در بار است؟ معاشرت با افرادی که ممکن است تأثیرات منفی داشته باشند؟ سپس، سعی کنید قرار گرفتن در معرض این موقعیت‌ها را به حداقل برسانید. برای مثال، اگر خرید آنلاین به خریدهای تکانشی منجر می‌شود، زمان گشت‌وگذار خود را محدود کنید یا موانعی برای خرید فوری ایجاد کنید.
اجتناب از مصرف مواد
مواد مخدر و الکل می‌توانند قضاوت شما را مختل کرده، مهارهای شما را کاهش دهند و احتمال اقدام بر اساس تکانه را افزایش دهند. هنگامی که از این مواد استفاده می‌کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که تسلیم تکانشگری شوید.
ایجاد راه‌های جایگزین برای تکانشگری
اگر هر زمان که عصبانی می‌شوید با همسرتان دعوا می‌کنید، به یک برنامه ورزشی مانند بوکس یا دویدن متعهد شوید که به شما کمک کند افکارتان را پردازش کرده و ناامیدی‌تان را تخلیه کنید. اگر در جلسات کاری مدام صحبت دیگران را قطع می‌کنید، یک دفترچه و قلم همراه خود داشته باشید تا افکارتان را همان‌طور که به ذهنتان می‌آیند یادداشت کنید. آزمایش کنید و ببینید چه چیزی برای شما بهتر کار می‌کند.
بیوفیدبک
بیوفیدبک توسط یک متخصص انجام می‌شود، اما مهارت‌هایی که یاد می‌گیرید می‌توانند خارج از جلسات نیز به کار روند. این روش به شما کمک می‌کند رفتار تکانشی را با ارائه بازخورد لحظه‌ای در مورد سیگنال‌های فیزیولوژیکی مانند ضربان قلب کنترل کنید. با استفاده از حسگرها برای نظارت بر این سیگنال‌ها، یاد می‌گیرید نشانه‌های فیزیکی تکانشگری را شناسایی کرده و از تکنیک‌های آرام‌سازی برای مدیریت پاسخ‌های خود استفاده کنید. این کار خودآگاهی و اعتمادبه‌نفس شما را برای آرام شدن و مکث قبل از اقدام افزایش می‌دهد.
گروه‌های حمایتی
بسته به علت تکانشگری شما، ممکن است گروه‌های حمایتی برای افرادی با شرایط مشابه شما پیدا کنید. این گروه‌ها می‌توانند به شما کمک کنند احساس تنهایی کمتری کنید، مهارت‌های جدید مقابله‌ای یاد بگیرید و انگیزه‌ای برای تغییر پیدا کنید.
درخواست کمک
از سیستم حمایتی خود استفاده کنید. متعهد شوید که قبل از هر تصمیم بزرگ با یک دوست مورد اعتماد، یکی از اعضای خانواده یا عزیزانتان صحبت کنید. این کار به شما فرصت می‌دهد تا انتخاب‌های خود را بررسی کنید و دیدگاه‌های متفاوتی به دست آورید. از آن‌ها مشاوره صادقانه بخواهید. عزیزانتان به نفع شما فکر می‌کنند و می‌توانند از تصمیم‌های خطرناک یا مضر جلوگیری کنند. البته، درخواست کمک حرفه‌ای از یک درمانگر یا روانپزشک همیشه ایده خوبی است.
تمرین در به‌تعویق انداختن رضایت آنی
یادگیری مقاومت در برابر وسوسه‌های لحظه‌ای و انتظار برای پاداش بزرگ‌تر در آینده، یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش رفتارهای تکانشی است. در یک پژوهش در سال ۲۰۰۲، دانش‌آموزانی که توانستند برای دریافت پاداش بزرگ‌تر یک هفته صبر کنند، در مقایسه با همتایان تکانشی خود، کمتر دچار مشکلاتی چون سوء مصرف مواد شدند.
تمرین‌های تقویت مغز
برنامه‌های تمرینی شناختی برای بهبود عملکرد مغز طراحی شده‌اند. این تمرین‌ها می‌توانند به تقویت توانایی کنترل رفتارهای تکانشی کمک کنند و اغلب بدون نیاز به دارو، باعث تغییرات مثبت در رفتار فرد می‌شوند.
درمان شناختی-رفتاری (CBT)
CBT یکی از روش‌های اثبات‌شده برای کمک به کنترل تکانشگری است. این روش با کمک متخصص، به فرد کمک می‌کند تا محرک‌های رفتاری خود را شناسایی کرده و راهکارهای جایگزین برای مقابله با وسوسه‌ها بیاموزد.
استفاده از دارو (در موارد خاص)
در صورتی که تکانشگری ناشی از اختلالاتی مانند ADHD، اختلالات خلقی، یا اختلالات رفتاری باشد، استفاده از داروهایی که برای درمان این اختلالات تجویز می‌شوند می‌تواند در کاهش سطح تکانشگری نیز مؤثر باشد.
چه زمانی باید برای رفتار تکانشی کمک بگیرید؟
تکنیک‌های ذکرشده می‌توانند به کاهش رفتارهای تکانشی کمک کنند. با این حال، بسته به علت تکانشگری شما، ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشید. رفتار تکانشی ناشی از یک بیماری روانی زمینه‌ای، مشکل سوءمصرف مواد یا ترومای حل‌نشده نیاز به مراقبت و درمان حرفه‌ای دارد.
اگر رفتار تکانشی شما بر کار، روابط یا زندگی روزمره‌تان تأثیر می‌گذارد، ممکن است زمان آن باشد که به یک روانپزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر علاوه بر تکانشگری علائم دیگری نیز تجربه می‌کنید، یک متخصص سلامت روان می‌تواند به شناسایی علل این علائم، از جمله ارتباط آن‌ها با رفتار تکانشی شما، کمک کند.
برنامه درمانی
داروهای ضدافسردگی، از جمله SSRIها و SNRIها، می‌توانند در کاهش رفتار تکانشی در افرادی با برخی بیماری‌های روانی زمینه‌ای مؤثر باشند. بسته به شرایط خاص شما، روانپزشک شما ممکن است داروهای دیگری را برای درمان علائم شما توصیه کند. گاهی اوقات SSRIها و SNRIها داروی مناسبی نیستند و ممکن است چیز دیگری، از جمله درمان‌های حمایتی مانند گفتاردرمانی، توصیه شود.
درمان شناختی-رفتاری (CBT)، که معمولاً توسط یک درمانگر هدایت می‌شود، نوعی گفتاردرمانی است که نشان داده شده تأثیر مثبتی بر کنترل تکانه دارد. این تکنیک به شما کمک می‌کند رابطه بین افکار و رفتارهایتان را درک کنید تا بتوانید تکانه‌ها را به شکلی سالم‌تر هدایت کنید.
سخن پایانی
تکانشگری یکی از ویژگی‌های رفتاری است که در آن فرد بدون اندیشه‌ی قبلی و صرفاً بر اساس یک انگیزه یا محرک ناگهانی، دست به عمل می‌زند. این رفتار معمولاً با اقدامات پرخطر و مشکلات مربوط به کنترل رفتار مرتبط است. در هر دو گروه سنی کودکان و بزرگسالان، سطوح بالای تکانشگری می‌تواند با اختلالات روانی نظیر اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، سوء مصرف مواد و اختلال دوقطبی در ارتباط باشد.
تکانشگری همچنین می‌تواند بر سایر ویژگی‌های رفتاری رایج مانند نیاز به تأیید دیگران (مهرطلبی)، خودآزاری غیرخودکشی و روان‌پریشی تأثیرگذار باشد. تغییرات ژنتیکی در ژن HTR2A قادر است سطح تکانشگری را افزایش یا کاهش دهد. این ژن مسئول تولید گیرنده‌ای است که در بخش‌های مختلفی از بدن از جمله مغز، سلول‌های بنیادی، سیستم ایمنی و قلب حضور دارد.
به طور کلی، مردان بیشتر از زنان رفتارهای تکانشی از خود نشان می‌دهند. همچنین تکانشگری در کودکان زیر ده سال در بالاترین سطح قرار دارد و به‌تدریج با رشد شناختی و عاطفی فرد کاهش می‌یابد. قرار گرفتن در معرض خشونت در سال‌های ابتدایی زندگی یکی از عواملی است که می‌تواند زمینه‌ساز بروز رفتارهای تکانشی مانند هیجان‌خواهی و ریسک‌پذیری در بزرگسالی شود.
آسیب به مغز، به‌ویژه در نواحی پیشانی که مسئول کنترل رفتار و تصمیم‌گیری هستند، می‌تواند منجر به تغییراتی در سطح تکانشگری شده و آن را افزایش یا کاهش دهد. برای کنترل رفتارهای تکانشی، روش‌هایی مانند تمرین به‌تعویق انداختن رضایت آنی، تمرینات شناختی و فعالیت‌های تقویت عملکرد مغز و همچنین آموزش‌های رفتاری-شناختی مؤثر شناخته شده‌اند. در صورتی که تکانشگری ناشی از اختلالاتی مانند ADHD یا سوء مصرف مواد باشد، استفاده از داروهای مناسب می‌تواند در کاهش علائم و بهبود کنترل رفتاری مؤثر واقع شود.
