اختلال بدشکلی بدنی چگونه به صلح درونی برسیم

اختلال بدشکلی بدن (BDD) یک اختلال جدی به شمار می‌رود که در آن فرد به طور بیش از حدی نسبت به ظاهر خود یا نقص‌های جسمانی جزئی و تصوراتی، حساسیت نشان می‌دهد. افراد مبتلا به این اختلال، مرتباً ظاهر خود را در آینه‌ها چک می‌کنند و تلاش می‌ورزند تا نقص‌هایشان را مخفی نگه دارند.

این حساسیت، اختلالاتی در زندگی روزمره‌شان ایجاد می‌کند و اغلب با روش‌های درمانی رفتاری یا دارویی مدیریت می‌شود. اختلال بدشکلی بدن (BDD)، که به عنوان بیماری دیسفوریک نیز شناخته می‌شود، یک اختلال روانی است که فرد بخش زیادی از زمان خود را صرف نگرانی درباره نقص‌های ظاهری می‌کند؛ نقص‌هایی که معمولاً برای دیگران اصلاً قابل توجه نیستند.

این اختلال می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما شیوع آن بیشتر در میان نوجوانان و بزرگسالان جوان، به ویژه دختران و زنان، مشاهده می‌شود. ابتلا به BDD می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و تأثیر عمیقی بر زندگی فرد بگذارد؛ بنابراین، اگر به اختلال بدریخت‌انگاری دچار هستید و تمایل به درمان سریع دارید، مراجعه به روانشناس بهترین گزینه است. در پلتفرم روان هاب، امکان رزرو نوبت مشاوره آنلاین برایتان در کلینیک آنلاین روان هاب فراهم است.

اختلال بدشکلی بدن (BDD) چیست؟

اختلال بدریخت‌انگاری بدن یا Body Dysmorphic Disorder، نوعی اختلال روانی و شبه‌جسمانی است که فرد مبتلا به آن، به طور شدید نسبت به یک نقص خیالی یا جزئی در بدنش نگران می‌شود و مدام به آن می‌اندیشد. این نقص اغلب خیالی است یا در صورتی که واقعاً وجود داشته باشد، افراد مبتلا به این اختلال، آن را به شدت بزرگ‌نمایی می‌کنند. افراد مبتلا به BDD، مشابه کسانی که از بی‌اشتهایی عصبی رنج می‌برند، تصویری غیرواقعی از بدن خود دارند.

این اختلال با نام‌های دیگری مانند اختلال بدشکلی بدن، اختلال بدریخت‌انگاری بدن، بادی دیسفوریا، اختلال خودزشت‌انگاری و خودبدشکل‌پنداری نیز شناخته می‌شود. بر اساس تحقیقات، اختلال بدریخت‌انگاری بدن یک بیماری روانی است که حدود ۲۰٪ از افرادی که برای جراحی پلاستیک داوطلب می‌شوند، به آن مبتلا هستند.

علائم افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن

بیشتر افراد مبتلا به اختلال بادی دیسمورفیک، از زشت بودن اجزای صورتشان، وجود جای زخم، چین‌وچروک یا عدم تقارن آن‌ها ناراحت هستند. ناحیه مورد تمرکز برای این زشت‌پنداری در این افراد می‌تواند هر بخشی از بدن باشد، اما معمولاً شامل صورت، مو، شکم، ران‌ها یا باسن می‌شود. سایر علائم بیماری دیسفوریک عبارتند از:

نارضایتی از اندام‌های خاصی مانند سینه یا باسن

احساس خجالت از نقص‌های بدنی (که اغلب خیالی هستند)

تفکر مداوم درباره عمل‌های زیبایی (۴۰ درصد از متقاضیان جراحی زیبایی، هیچ نقصی ندارند یا نقص آن‌ها بسیار جزئی است)

صرف زمان زیاد برای مقایسه ظاهر خود با دیگران

چک کردن مکرر آینه‌ها

تلاش برای پوشاندن نقص‌ها با آرایش سنگین یا استفاده از ماسک

متن انگلیسی: Body dysmorphic disorder is a disabling but often misunderstood psychiatric condition in which people perceive themselves to be disfigured and ugly, even though they look normal to others

ترجمه فارسی: اختلال بدشکلی بدن یک بیماری روانی ناتوان‌کننده اما اغلب اشتباه فهمیده‌شده است که در آن افراد خود را بدشکل و زشت تصور می‌کنند، در حالی که برای دیگران کاملاً طبیعی به نظر می‌رسند.

علت اختلال بدریخت‌انگاری بدن چیست؟

علت اختلال بدریخت‌انگاری پیچیده است و از تعامل عوامل گوناگونی مانند ژنتیکی، رشدی، روانی، اجتماعی و فرهنگی ناشی می‌شود. یک مطالعه پزشکی، ارثی بودن آن را تا ۴۳ درصد برآورد کرده است.

این اختلال معمولاً در اوایل نوجوانی آغاز می‌شود و اغلب با ریشه‌های اضطراب اجتماعی همراه است. عوامل دیگر ممکن است شامل درونگرایی، تصویر منفی از بدن، کمال‌گرایی، حساسیت بالای زیبایی‌شناختی، و تجربیات کودک‌آزاری یا غفلت باشد. به طور کلی، دلایل اختلال بدشکلی بدن شامل موارد زیر است:

ژنتیک (اگر خویشاوندی مبتلا به BDD، اختلال وسواسی-اجباری (OCD) یا افسردگی داشته باشید، خطر ابتلا به بدشکل‌انگاری افزایش می‌یابد)

عدم تعادل شیمیایی در مغز

تجربیات آسیب‌زا در گذشته (اگر در کودکی مورد آزار، اذیت یا سوءاستفاده قرار گرفته‌اید، احتمال ابتلا به BDD بیشتر می‌شود)

یک دنیای جدید از اطلاعات منتظرته! برای کشف بیشتر، روی لینک کارگاه آموزشی تصویر بدنی و حقارت جسمی کلیک کن.

اختلال بدشکلی بدن (BDD) و اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)

اختلال بدشکلی بدن باعث می‌شود فرد احساس کند بخشی از بدنش ناقص یا زشت است. DSM-5 (کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) بدریخت‌انگاری بدن را در طیف اختلال وسواسی-اجباری (OCD) قرار می‌دهد و افراد مبتلا به این بیماری، ساعت‌ها به نقص ظاهری خود فکر می‌کنند.

اختلال بدریخت‌انگاری بدن ویژگی‌های مشترکی با اختلال وسواس دارد، اما شامل افسردگی و اجتناب اجتماعی نیز می‌شود و با اختلال اضطراب اجتماعی مرتبط است.

روش تشخیص بیماری دیسفوریک

تشخیص اختلال بدشکلی بدن معمولاً بر پایه ارزیابی روانشناختی انجام می‌گیرد که عوامل خطر، افکار، احساسات و رفتارهای مرتبط با تصویر منفی از خود، و همچنین سابقه فردی، اجتماعی و خانوادگی را بررسی می‌کند. این اختلال در سنین نوجوانی و جوانی، زمانی که فرد بیش از پیش به ظاهر خود اهمیت می‌دهد، شایع‌تر است.

معیارهای اختلال بدریخت‌انگاری در DSM-5

در کتاب DSM-5 یا راهنمای تشخیص اختلالات روانی، بیماری دیسفوریک با معیارهای زیر شناسایی می‌شود:

فرد به طور مداوم نگران است و باور دارد که یک یا چند نقص یا عیب در ظاهر فیزیکی خود دارد، در حالی که دیگران این نقص‌ها را نمی‌بینند یا آن‌ها را بسیار جزئی می‌دانند.

در مراحل این اختلال، فرد در پاسخ به نگرانی‌هایش درباره ظاهر، رفتارهای تکراری انجام می‌دهد (مانند چک کردن مداوم آینه، شانه زدن افراطی موها، آرایش بیش از حد، یا درخواست تأیید از دیگران) یا ظاهر خود را با دیگران مقایسه می‌کند.

این اشتغال ذهنی باعث رنج شخصی یا اختلال شدید در عملکرد اجتماعی و شغلی می‌شود.

اشتغال ذهنی درباره ظاهر، ناشی از علت دیگری نباشد؛ برای مثال، افکار مزاحم درباره وزن یا چربی بدن به اختلالات خوردن مربوط نمی‌شود.

به گفته روزنبرگ، بر اساس تعریف این اختلال، صرف وسواس فکری و اشتغال خاطر با یک نقص بدنی، فرد را در این دسته تشخیصی قرار نمی‌دهد؛ فرد باید به اعمال اجباری نیز بپردازد.

درمان اختلال بدریخت‌انگاری بدن (BDD)

اگر علائم بادی دیسفوریا یا اختلال بدشکلی شما نسبتاً خفیف است، از گفتاردرمانی و درمان شناختی-رفتاری (CBT) بهره ببرید. برای علائم متوسط، معمولاً درمان شناختی-رفتاری (CBT) یا دارویی ضدافسردگی از نوع مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) توصیه می‌شود. در موارد شدید یا زمانی که روش‌های دیگر مؤثر نیستند، ترکیبی از درمان شناختی-رفتاری و دارودرمانی تجویز می‌گردد:

دارودرمانی: داروهای ضدافسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، از گزینه‌های اصلی درمان دارویی این اختلال به شمار می‌روند.

روان‌درمانی: برای پیشگیری و حذف رفتارهای نامناسب، می‌توان از روان‌درمانگر و مشاور کمک گرفت. درمان شناختی-رفتاری (CBT)، حساسیت‌زدایی سیستماتیک (یکی از بهترین روش‌های روان‌درمانی برای اختلال بدشکلی بدن) و درمان مواجهه، از گزینه‌های روان‌درمانی این اختلال هستند.

روش درمان	توضیحات
حساسیت‌زدایی منظم	حساسیت‌زدایی یک تکنیک درمانی است که برای تغییر میزان حساسیت به محرک‌های خاص استفاده می‌شود. این تکنیک برای کاهش یا عادی‌سازی پاسخ بدن به احساسات کاربرد دارد.
مواجه‌سازی	از درمانجو می‌خواهند تا موقعیت‌های اجتماعی را که از آنها می‌ترسد و پرهیز می‌کند به ترتیب میزان ترسناک بودن، از بی‌خطرترین موقعیت تا ترسناک‌ترین موقعیت رده‌بندی کند. سپس درمانجو با موقعیت‌های ترسناک یک به یک از کم شدت‌ترین تا ترسناک‌ترین مواجه می‌شود تا از رفتارهای تکراری که باعث تداوم باورهای غلط درباره نقص اندامی می‌شوند دوری کند. مثلا، زمان آرایش و به خود رسیدن را محدود کند و خودش را با دیگران مقایسه نکند.

افراد مبتلا به این اختلال، با مجموعه‌ای از باورهای نادرست روبرو هستند. جلسات روان‌درمانی، این باورهای نادرست را شناسایی کرده و به چالش می‌کشد. هدف اصلی، این است که درمان‌جویان دریابند زیبایی یک مفهوم ذهنی و برداشت شخصی است و اعتماد به نفس، فراتر از ظاهر فیزیکی و پیچیده‌تر از آن عمل می‌کند.

عوارض اختلال بدریخت‌انگاری یا بدشکل‌انگاری بدن

مهم‌ترین پیامدها و عوارض اختلال بدریخت‌انگاری می‌تواند شامل احساس گناه، شرم و خجالت، حس تنهایی شدید، افسردگی و اضطراب، وابستگی به الکل یا مواد مخدر، نیاز دائمی به جراحی‌های زیبایی غیرضروری، اختلالات خوردن یا مشکلات خواب، و آسیب به خود یا افکار خودکشی (که گاهی به اقدام به خودکشی ناموفق منجر می‌شود) باشد.

تستیه که روانشناسان تأییدش کردن یه تست علمی و دقیق! همین حالا روی لینک تست رایگان افکار خودکشی بک کلیک کن و انجامش بده!

روش پیشگیری از اختلال خودزشت‌انگاری

در حال حاضر، روشی برای پیشگیری کامل از اختلال بدشکلی بدن وجود ندارد. با این وجود، از آنجایی که این اختلال اغلب در اوایل نوجوانی آغاز می‌شود، تشخیص زودهنگام و آغاز درمان می‌تواند بسیار مؤثر باشد. درمان طولانی‌مدت نیز ممکن است به جلوگیری از بازگشت علائم اختلال بدشکلی بدن کمک کند.

علائم	علت	روش درمان
نارضایتی از اندام‌های خاص مثل سینه یا باسن	ژنتیک و وراثت	درمان شناختی رفتاری
خجالت کشیدن از نقص‌های بدن خود (معمولا نقص خیالی)	عدم تعادل شیمیایی در مغز	مواجهه سازی
فکر کردن مداوم به عمل زیبایی	تجربه آسیب‌زا در گذشته	حساسیت زدایی
مقایسه کردن خود با دیگران	–	دارو درمانی