بیماری بولیمیا نروزا یا پرخوری عصبی چیست؟
بولیمیا نروزا یا پرخوری عصبی اختلال روانی است که فرد دورههای پرخوری کنترلنشده دارد و سپس برای جبران، از روشهایی مثل استفراغ عمدی، مصرف ملین یا ورزش بیشازحد استفاده میکند. این بیماری میتواند به سلامت جسمی و روانی آسیب جدی بزند.
بیماری بولیمیا نروزا یا پرخوری عصبی چیست؟
یکی از اختلالات جدی مرتبط با تغذیه که سلامت جسمانی و روانی افراد را به خطر میاندازد، پرخوری عصبی (Stress-Eating) نام دارد. این اختلال که با عنوان بیماری بولیمیا (Bulimia) نیز شناخته میشود، شامل مصرف مقدار بسیار زیادی غذا در مدت زمان کوتاهی (مانند کمتر از ۲ ساعت) و سپس تلاش برای پاکسازی بدن از طریق استفراغ، ملینها یا دیورتیکها است.
بر اساس مطالعات، حدود ۱.۵ درصد زنان و ۰.۵ درصد مردان در طول عمر خود با این اختلال روبرو میشوند و چرخه تکراری پرخوری و پاکسازی میتواند به مسائل قلبی، گوارشی و روانی منجر گردد. برای مدیریت پرخوری عصبی، رویکردهایی مانند رواندرمانی، درمان دارویی، برنامه غذایی منظم و حمایت گروهی پیشنهاد میشود.
بسیاری از افراد، بدون توجه به جنسیتشان، با Stress-Eating درگیر هستند؛ با این وجود، این اختلال بیشتر در زنان مشاهده میشود. بیشتر افراد مبتلا به بولیمیا، در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی با عوارض آن مواجه میگردند؛ زیرا پیش از آن، معمولاً وزن طبیعی یا اندکی بالاتر از آن را حفظ میکنند. کسانی که به این بیماری دچار هستند، برای جلوگیری از پرخوری عصبی، از دو مسیر کمک میگیرند: یا استفراغهای عمدی و مصرف ملینها، یا اقداماتی مانند روزهداری و ورزشهای شدید.
پرخوری عصبی یا بولیمیا نروزا چیست؟
پرخوری عصبی یا بولیمیا نروزا، یکی از اختلالات تغذیهای جدی به شمار میرود که بر جنبههای جسمانی و روانی زندگی فرد تأثیرات عمیقی میگذارد. در این شرایط، فرد پس از خوردن حجم زیادی از غذا، با احساس شرم و نگرانی شدید از چاق شدن روبرو میشود و برای دفع کالریهای اضافی، به اقداماتی مانند تهوع مصنوعی، استفاده از داروهای ملین یا انجام ورزشهای افراطی پناه میبرد.
این الگوی تکراری و ناسالم، نه تنها به سلامتی جسمانی آسیب میرساند، بلکه مسائل دیگری نظیر اضطراب، افسردگی و افت اعتماد به نفس را نیز به دنبال دارد. با این حال، پرخوری عصبی را میتوان با رویکردی ترکیبی شامل رواندرمانی، درمان دارویی و تنظیم الگوی تغذیه، مدیریت و درمان کرد.
پرخوری عصبی یا بولیمیا نروزا (Bulimia Nervosa)، یکی از اختلالات تغذیهای رایج است که در آن فرد وارد چرخههایی از پرخوری و سپس اقدامات جبرانی ناسالم برای جلوگیری از افزایش وزن میگردد. فردی که به بولیمیا دچار است، به طور معمول مقادیر زیادی غذا مصرف میکند و سپس، برای مقابله با حس ناراحتی یا ترس از چاقی، به روشهایی مانند تهوع عمدی، مصرف ملینها یا ورزشهای شدید روی میآورد.
این اختلال بیشتر در میان زنان جوان بروز میکند و علاوه بر عوارض جسمانی مانند آسیب به دندانها و دستگاه گوارش، بر سلامت روانی فرد نیز تأثیر منفی میگذارد و میتواند منجر به اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود. درمان بولیمیا عموماً شامل ترکیبی از رواندرمانی (مانند درمان شناختی-رفتاری یا CBT)، داروهای مناسب و تنظیم الگوی غذایی است تا فرد بتواند رابطهای سالمتر با غذا و بدنش برقرار کند.
متن انگلیسی: Bulimia is a serious illness that causes severe problems with a person’s eating behaviors. This is followed by purging with methods such as vomiting or misuse of laxatives or water pills (diuretics).
ترجمه فارسی: بولیمیا (پرخوری عصبی) یک بیماری جدی است که مشکلات شدیدی در الگوهای غذایی فرد ایجاد میکند. این اختلال با روشهایی مانند تهوع یا سوءمصرف ملینها یا قرصهای ادرارآور (برای پاکسازی بدن) همراه است.
انواع پرخوری عصبی کدامند؟
هر فردی میتواند به بیماری بولیمیا دچار شود؛ اما تأثیر و خطرات این اختلال روانی در افراد مختلف، متفاوت است. در ادامه، انواع اختلالات خوردن در پرخوری عصبی را در شرایط گوناگون توصیف میکنیم:
Stress-Eating در بارداری
پرخوری عصبی در دوران بارداری، سلامت مادر و جنین را به خطر میاندازد؛ در واقع، ابتلا به بولیمیا، باعث اختلالات تغذیهای در طول بارداری و پس از آن میشود. مادرانی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند، نوزادانی با وزن کم به دنیا میآورند.
Stress-Eating در بارداری
سوءتغذیه و کموزنی نوزادان، به گونهای است که ممکن است بیماریهای جدی در طول عمر، آنها را درگیر کند.
بیماری پرخوری عصبی در کودکان
پرخوری عصبی در کودکان، نشانههای خاص خود را دارد؛ با این حال، چرخههای پرخوری و پاکسازی نیز در کودکان وجود دارند. بیشتر کودکانی که به این اختلال روانی مبتلا هستند، ممکن است تغییرات وزنی را تجربه کنند؛ اما برای تشخیص پرخوری عصبی در کودکان، باید به علائم دیگر نیز توجه کرد.
برای مثال، کودکان مبتلا به پرخوری عصبی، علاقه شدیدی به شیرینی و شکلات نشان میدهند. همچنین، این کودکان اغلب از خوردن وعدههای غذایی طفره میروند؛ زیرا این رفتار میتواند جبرانی برای پرخوریهای عصبی آنها باشد.
اختلال بولیمیا در سالمندان
پرخوری عصبی در سالمندان، اختلالی است که معمولاً به درستی تشخیص داده نمیشود؛ با این حال، بسیاری از افراد مسن، در اثر استرس و عوامل دیگر، به Emotional Eating دچار میشوند. پرخوری عصبی در سالمندان، ممکن است به دلیل عوامل محرک گذشته، مانند طلاق، بیماریهای جسمانی، یائسگی در زنان و موارد مشابه ایجاد شود.
ارتباط افسردگی و بیماری بولیمیا چیست؟
همیشه ارتباط نزدیکی بین پرخوری عصبی و افسردگی وجود دارد. در تحقیقات انجامشده، مشخص شده که ۵۹ درصد افراد مبتلا به پرخوری عصبی، در دورههایی از زندگیشان افسردگی اساسی را تجربه کردهاند؛ همچنین، در مطالعه دیگری، ۷۹ درصد بیماران مبتلا به بولیمیا، با افسردگی نیز روبرو هستند.
ارتباط اضطراب و پرخوری عصبی چیست؟
بسیاری از افراد، پس از یک رویداد ناخوشایند یا در موقعیتهای استرسزا، تمایل بیشتری به مصرف غذا نشان میدهند؛ دلیل این امر، افزایش سطح هورمون کورتیزول در بدن در زمانهای پراسترس است. در نتیجه، حس گرسنگی تشدید میشود و فرد به پرخوری روی میآورد.
معمولاً افراد مضطرب، با خوردن شیرینی و کربوهیدرات، احساس بهتری پیدا میکنند؛ زیرا پس از مصرف این غذاها، هورمون سروتونین ترشح میشود و خلق و خوی فرد را بهبود میبخشد. با این حال، آرامش حاصل از پرخوری، موقتی است و فرد دوباره با احساس خستگی مواجه میگردد.
علائم پرخوری عصبی
علائم پرخوری عصبی، رفتارهایی را در بر میگیرد که اثرات روانی و جسمانی گستردهای به همراه دارند. فرد مبتلا به این اختلال، اغلب حس میکند که بر میزان مصرف غذایش هیچ کنترلی ندارد و بنابراین، ممکن است به شیوههای گوناگونی برای جبران پرخوری متوسل شود.
میخوای بدونی توام پرخوری داری یا نه؟ یک دنیای جدید از اطلاعات منتظرته! برای کشف بیشتر، روی لینک کارگاه آموزشی درمان اختلال خوردن کلیک کن.
این وضعیت با گذشت زمان، میتواند اختلالات جدی در سلامت روانی به وجود آورد و همزمان، عوارض جسمانی ناشی از عادات نادرست ظاهر شود. اضطراب، افسردگی و حس گناه، از شایعترین نشانههای روانی این اختلال هستند. علاوه بر این، مشکلات جسمانی مانند اختلالات گوارشی و دندانپزشکی نیز ممکن است پدیدار گردد. علائم پرخوری عصبی شامل موارد زیر است:
احساس از دست دادن کنترل هنگام پرخوری
ترس شدید از افزایش وزن
ورزش بیش از حد یا رفتن مکرر به دستشویی پس از غذا خوردن
افسردگی و اضطراب
مشکلات دندانپزشکی، به ویژه ساییدگی مینای دندان
مشکلات گوارشی مانند یبوست و بازگشت اسید معده
غش و ضعف عضلانی
اختلال در قاعدگی
قرمزی چشمها
کمآبی بدن
خوردن مکرر حجم زیادی از غذاها در یک وعده
اینفوگرافی پرخوری عصبی: بولیمیا معمولاً به دلیل استرس یا عوامل ژنتیکی ایجاد میشود.

علائم پرخوری عصبی در کودکان
پرخوری عصبی در کودکان نیز مشاهده میشود و اغلب ریشه در موقعیتهای پراسترس یا آشفتگیهای عاطفی دارد. کودکان ممکن است با خوردن بیش از حد، به استرس خود واکنش نشان دهند. این وضعیت با دسترسی آسان به غذاهای فراوان یا تشویق والدین به خوردن، تشدید میگردد.
علائم پرخوری عصبی در بارداری
علائم پرخوری عصبی در دوران بارداری، معمولاً شامل افزایش وزن نامناسب به ویژه در سه ماهه آخر و خوردن پنهانی غذا یا مخفی کردن ظرفهای غذا است. زنان با سابقه اختلالات خوردن، احتمال سقط جنین بالاتری دارند و خوردن حجم زیادی غذا در زنان باردار، اغلب با احساس گناه یا ناراحتی همراه است.
علائم پرخوری عصبی در سالمندان
در افراد مسن، علائم بولیمیا کمتر شایع است. با این حال، در سنین بالا، ممکن است نشانههایی مانند مشکلات دندانپزشکی، اختلالات گوارشی و علائم عاطفی نظیر اضطراب شدید نسبت به وزن یا تصویر منفی از بدن ظاهر شود.
مشکلات دندانپزشکی مداوم و تضعیف استخوانها، عدم تعادل الکترولیتها ناشی از تهوع مکرر برای پاکسازی بدن، میتواند به کمآبی شدید در بولیمیا منجر شود و به اعصاب، عضلات و ارگانهای بدن آسیب بزند.
علائم رفتاری در افراد مبتلا به پرخوری عصبی
علائم رفتاری پرخوری عصبی، اغلب توسط اطرافیان و خانواده شناسایی میشوند؛ از جمله این علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
رفتارهایی مانند پنهان کردن غذا سرقت غذا خوردن مقادیر زیادی از مواد غذایی در یک وعده شواهدی که نشاندهنده پاکسازی هستند؛ برای مثال، دستشویی رفتن یا دوش گرفتن بلافاصله پس از غذا همراه داشتن دائمی قرصهای ملین یا دیورتیکها ناامیدی از ورزش کردن عادات غذایی افراطی مانند رژیم غذایی سخت و پرخوری پس از آن خستگی ظاهری کم شدن مواد غذایی در منزل دور شدن از دوستان و اعضای خانواده
علائم احساسی بولیمیا
پرخوری عصبی را غذا خوردن احساسی نیز مینامند. دلیل این نامگذاری، بروز انواع اختلالات روانی در بیماران مبتلا به بولیمیا است؛ برخی از کلیدیترین اختلالات روانی در بیماران پرخوری عصبی عبارتند از:
تحریکپذیری شدید افسردگی انتقاد از خود نوسانات خلقی نیاز شدید به تأیید شدن احساس نداشتن کنترل بر رفتار از دست دادن اعتماد به نفس درباره ظاهر و وزن
| علائم فیزیکی | توضیحات | تأثیرات بر بدن | نکات عملی و گسترش |
|---|---|---|---|
| فرسایش دندانها | استفراغ مکرر باعث تماس اسید معده با دندانها شده و مینای دندان را تخریب میکند. | پوسیدگی، حساسیت و زرد شدن دندانها؛ ۸۰% بیماران بولیمیا دچار مشکلات دندانی میشوند. | مراجعه منظم به دندانپزشک؛ استفاده از خمیردندان فلوراید؛ مثال: شستشوی دهان با آب پس از استفراغ برای کاهش اسید. |
| چشمهای پرخون | فشار ناشی از استفراغ عمدی باعث پارگی مویرگهای چشم میشود. | ظاهر قرمز چشمها؛ ممکن است با عفونت همراه شود. | اجتناب از استفراغ عمدی؛ در صورت تداوم، مشاوره با پزشک چشم. |
| پینه پشت دست (علامت راسل) | ساییدگی پوست پشت دست به دلیل تماس مکرر با دندانها هنگام استفراغ عمدی. | زخم یا ضخیم شدن پوست؛ در ۶۰% بیماران دیده میشود. | استفاده از مرطوبکننده برای پوست؛ نشانهای برای تشخیص زودهنگام بولیمیا. |
| تورم غدد فک و گونههای پفکرده | استفراغ مکرر باعث التهاب غدد بزاقی (پاروتید) میشود. | ظاهر متورم صورت؛ گاهی دردناک. | کاهش پاکسازی؛ در موارد شدید، تصویربرداری برای بررسی غدد. |
| اختلال الکترولیتها و کمآبی | استفاده از ملینها یا استفراغ باعث از دست دادن پتاسیم، سدیم و مایعات بدن میشود. | خطر آریتمی قلبی و ضعف عضلانی؛ ۳۰% بیماران دچار کمآبی شدید میشوند. | آزمایش خون منظم؛ مصرف مایعات الکترولیتی تحت نظر پزشک. |
| یبوست مزمن و مشکلات گوارشی | سوءمصرف ملینها باعث اختلال در عملکرد روده میشود. | یبوست یا اسهال متناوب؛ آسیب به رودهها. | توقف مصرف ملینها؛ رژیم غذایی فیبردار (مثال: مصرف میوه و سبزیجات). |

علل ابتلا به بیماری بولیمیا چیست؟
ابتلا به اختلال پرخوری عصبی، علت واحدی ندارد. در واقع، علت دقیق این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نشده است؛ با این حال، عوامل متعددی میتوانند در ایجاد غذا خوردن احساسی (Emotional Eating) یا همان بولیمیا نقش ایفا کنند. یکی از چالشهایی که بسیاری از افراد مبتلا به بولیمیا با آن مواجهاند، ابتلا به سایر اختلالات روانی است؛ برای نمونه، بیشتر کسانی که به Bulimia دچار هستند، با اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، وسواس فکری-اجباری و اختلالات مصرف مواد نیز دست و پنجه نرم میکنند.
فقط چند دقیقه وقت بزار، این تست رایگان افسردگی بک و انجام بده! کلیک کن امتحانش کن!
به همین سبب، در درمان پرخوری عصبی، پزشک متخصص باید این اختلالات را نیز ارزیابی کند. پرخوری عصبی در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد و معمولاً در اواخر نوجوانی یا ابتدای بزرگسالی آغاز میشود. به طور کلی، عواملی که خطر ابتلا به پرخوری عصبی را افزایش میدهند، عبارتند از:
بیولوژی: افرادی که خویشاوندان درجه یک (مانند خواهر و برادر، والدین یا فرزندان) آنها به اختلال خوردن مبتلا هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این اختلال دارند.
مسائل روانشناختی و عاطفی: مشکلاتی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی یا سوءمصرف مواد، ارتباط نزدیکی با اختلالات خوردن دارند.
رژیم غذایی: کسانی که رژیم غذایی میگیرند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به اختلالات خوردن قرار دارند. بسیاری از افراد مبتلا به پرخوری عصبی، کالری دریافتی خود را در فواصل حملات پرخوری محدود میکنند که این امر ممکن است فرد را دوباره به پرخوری و سپس پاکسازی بدن سوق دهد.
افرادی که از استفراغ عمدی برای پاکسازی استفاده میکنند، معمولاً گونههای پفکرده دارند؛ پینه پشت دست نیز، ناشی از فرو بردن دست در دهان برای تحریک استفراغ است. البته، برخی بیماران بدون چنین حرکتی استفراغ میکنند؛ بنابراین، ممکن است مبتلایان به پرخوری عصبی این نشانه را نداشته باشند.

تشخیص پرخوری عصبی چگونه است؟
افراد مبتلا به بولیمیا تلاش میکنند تا جایی که ممکن است، پرخوری و پاکسازی بدن را از اطرافیان مانند دوستان و خانواده پنهان نگه دارند. این امر، تشخیص پرخوری عصبی را دشوارتر میسازد. نخستین گام در درمان، ترغیب فرد به مراجعه نزد روانشناس است.
گام بعدی، یافتن متخصص روانشناسی است که اعتماد فرد را جلب کند و بدون پیشداوری، به نگرانیها و اضطرابهای او گوش فرا دهد. در این مرحله، متخصص ممکن است برای تشخیص پرخوری عصبی، به تستهای روانشناختی نیاز داشته باشد. در برخی موارد، آزمایش خون نیز ضروری است. به طور کلی، اگر پزشک به پرخوری عصبی مشکوک باشد، اقدامات زیر را برای تشخیص قطعی انجام میدهد:
بحث در مورد الگوهای غذایی، روشهای کنترل وزن و علائم جسمانی
معاینه فیزیکی
درخواست آزمایش خون و ادرار
درخواست الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) برای ارزیابی عملکرد قلب
ارزیابی روانشناختی در مورد دیدگاه فرد نسبت به شکل بدن و وزن
استفاده از معیارهای پرخوری عصبی مندرج در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)
بهترین روش درمان پرخوری عصبی
درمان پرخوری عصبی بر پایه تغذیه سالم و سلامت روانی بنا شده و هدف اصلی آن، پرورش نگرش مثبت نسبت به بدن و ایجاد تعادل در رابطه با غذا است. رویکردهای درمانی این اختلال شامل رواندرمانی (به ویژه CBT)، درمان دارویی با داروهای ضدافسردگی و رژیم غذایی متعادل و مغذی میشود.
درمان موفق، معمولاً با همکاری پزشک، روانشناس، خانواده و دوستان پیش میرود و میتواند شامل جلسات درمانی گروهی یا فردی، تنظیم الگوهای غذایی و فعالیتهایی مانند یوگا برای تقویت آگاهی ذهنی و مدیریت استرس باشد. این روش جامع، به فرد کمک میکند تا به تدریج به زندگی سالم و پایدار بازگردد.
| روشهای درمان | توضیحات |
|---|---|
| دارو درمانی | استفاده از داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین |
| رواندرمانی | رفتار درمانی، شناخت درمانی یا رواندرمانی بین فردی |
| رژیم غذایی جدید | استفاده از عادات غذایی سالم |
9 درمان پرخوری عصبی (Bulimia)
قرص برای پرخوری عصبی
داروها در درمان پرخوری عصبی (بولیمیا) نقش کلیدی ایفا میکنند و عمدتاً برای کاهش چرخههای پرخوری و پاکسازی، کنترل اضطراب و بهبود خلقوخو تجویز میگردند. این قرصها معمولاً بخشی از برنامه درمانی جامع شامل رواندرمانی و تغییر سبک زندگی هستند و انتخاب آنها باید تحت نظارت پزشک باشد. داروهای رایج برای پرخوری عصبی عبارتند از:
- فلوکستین (Fluoxetine)
- سرترالین (Sertraline)
- سیتالوپرام (Citalopram)
- فلووکسامین (Fluvoxamine)
- ونلافاکسین (Venlafaxine)
- داروهای ضدافسردگی سهحلقهای (TCAها)
- داروهای ضدتشنج در موارد خاص
درمان پرخوری عصبی با فلوکستین
داروها در درمان پرخوری عصبی، به ویژه در کنترل علائم چرخههای پرخوری و پاکسازی، اهمیت زیادی دارند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، فلوکستین را به عنوان داروی اصلی برای درمان بولیمیا تأیید کرده است، زیرا به تنظیم مصرف غذا و پایداری خلقوخو کمک میکند. سایر داروهای تجویزی شامل انواع ضدافسردگیها، از جمله داروهای سهحلقهای، میشوند.
درمان خانگی پرخوری عصبی
برنامهریزی منظم زمانهای غذا خوردن در منزل، میتواند تمایل به پرخوری را کم کند. تمرینهای ذهنآگاهی مانند یوگا و مدیتیشن، به کاهش اضطراب و استرسهای عامل بولیمیا یاری میرسانند. علاوه بر این، تقویت روابط اجتماعی با دوستان و آشنایان و پیگیری سرگرمیهای جدید مانند سفالگری یا یادگیری نواختن ساز، میتواند سودمند باشد.
درمان Stress-Eating با رواندرمانی
یکی از مؤثرترین روشها در درمان پرخوری عصبی، بهرهگیری از درمانهای روانشناختی است؛ رواندرمانی بیماران مبتلا به این اختلال روانی، میتواند به صورت فردی، خانوادگی یا گروهی صورت گیرد. انواع درمانهای شناختی-رفتاری برای این اختلال عبارتند از:
درمان شناختی-رفتاری (CBT)
در این رویکرد درمانی، هدف روانپزشک، کمک به بیمار برای شناسایی افکار و نگرشهای منفی است؛ در واقع، بیمار از طریق CBT یاد میگیرد چگونه افکار و نگرشهای خود درباره وزن و شکل بدن را تغییر دهد. هنگامی که توانایی تغییر افکار در بیمار مبتلا به پرخوری عصبی ایجاد شود، بستر برای درمان بولیمیا فراهم میگردد؛ بخش کلیدی درمان بولیمیا با CBT، تأخیر در رفتارهای پاکسازی فرد مانند استفراغ عمدی و در نهایت قطع آنهاست.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
روش دیگر رواندرمانی، رفتار درمانی دیالکتیکی برای پرخوری عصبی است؛ این روش، زیرمجموعهای از CBT است که آگاهی فرد را افزایش میدهد. به این معنا که شخص یاد میگیرد چگونه روابط خود را بهبود بخشد و هیجانات و پریشانیهای خود را تحمل یا مدیریت کند.
رواندرمانی مبتنی بر خانواده (FBT)
در این رویکرد، درمان پرخوری عصبی به صورت خانوادهمحور پیش میرود؛ به این معنا که والدین و نزدیکان بیمار، مسئولیت کنترل غذا خوردن فرد را بر عهده میگیرند. این آموزشها تا زمانی ادامه مییابد که شخص بتواند وعدههای غذایی و حجم مصرفی غذا را کنترل کند؛ هنگامی که فرد به استقلال کافی در غذا خوردن برسد، درمان پرخوری عصبی عملاً به نتیجه رسیده است.
استفاده از روشهای مختلف برای کنترل فرایندهای ذهنی
در این رویکرد، فرد با بهرهگیری از ورزشهایی مانند یوگا، تایچی، چیگونگ و رقص، برای بهبود پرخوری عصبی تلاش میکند؛ این ورزشها، دیدگاه بیماران درباره بدن و اندامشان را مثبتتر میکنند. همچنین، با کمک این فعالیتها، فرایندهای ذهنی فرد برای مدیریت و کنترل چرخههای پرخوری و پاکسازی منظم میشود. از روشهای دیگر میتوان به هیپنوتیزمدرمانی یا بیوفیدبک EEG اشاره کرد؛ بهرهگیری از این روشهای درمانی، به نظر پزشک متخصص بستگی دارد.
نقش رژیم غذایی در درمان بولیمیا
افرادی که به پرخوری عصبی مبتلا میشوند، تمایل شدیدی به مصرف کربوهیدرات و قند دارند؛ بنابراین، کاهش مقدار قند در رژیم غذایی میتواند به درمان پرخوری عصبی کمک کند. بهتر است بیماران مبتلا به پرخوری عصبی، از رژیم غذایی غنی از ویتامین C، ویتامین B، مکمل مولتیویتامین یا مولتیمینرال استفاده کنند.
نکته مهم این است که درمان اختلال خوردن عصبی، فرآیندی زمانبر است؛ زیرا تمام عادتهای غذایی فرد باید اصلاح شوند. بنابراین، لازم است درمانهای پزشکی و غیرپزشکی را به طور مداوم پیگیری کنید و تا دستیابی به نتیجه مطلوب، ادامه دهید.
عوارض پرخوری عصبی یا بولیمیا
اگر بولیمیا درمان نشود، میتواند عوارض خطرناکی مانند از دست رفتن مینای دندان، مشکلات قلبی به دلیل کمبود مواد معدنی و الکترولیتهای ضروری مانند پتاسیم و سدیم، و اختلالات کلیوی ایجاد کند. تهوع مداوم برای پاکسازی بدن در پرخوری عصبی، بسیار پرخطر است و میتواند به زخم معده یا مری منجر شود. سایر عوارض احتمالی پرخوری عصبی شامل موارد زیر است:
تورم غدد بزاقی
اختلال قاعدگی
کاهش میل جنسی
سوءمصرف مواد
افسردگی و اختلال وسواسی-اجباری (OCD)
کمبود اعتماد به نفس و مشکلات در روابط و عملکرد اجتماعی
بیماریهای لثه
اختلالات گوارشی
خودآزاری، افکار یا اقدامات خودکشی
| علائم | علت | تشخیص |
|---|---|---|
| رفلاکس اسید معده | ژنتیک | صحبت در مورد عادتهای غذایی، روشهای کاهش وزن و علائم جسمی |
| غش کردن | بیولوژی بدن | انجام معاینات بدنی |
| قاعدگی نامنظم | سلامت عاطفی | درخواست آزمایش خون و ادرار |
| ضعف عضلانی | انتظارات اجتماعی | درخواست نوار قلب برای بررسی عملکرد قلب |
چه کسانی در معرض خطر پرخوری عصبی هستند؟
ابتلا به پرخوری عصبی عمدتاً در زنان رخ میدهد؛ اما مردان نیز میتوانند به این اختلال روانی دچار شوند. ابتلا به پرخوری عصبی، بیشتر در سالهای نوجوانی اتفاق میافتد؛ بیماران معمولاً تا سنین ۳۰ سالگی، وزن طبیعی یا اضافه وزن محدود خود را حفظ میکنند؛ در نتیجه، علائم اولیه Bulimia در آنها آشکار نمیشود، اما در بازه سنی ۳۰ تا ۵۰ سالگی، بیماری بولیمیا تشخیص داده میشود.
بیشتر بیماران اختلالات خوردن، از خانوادههایی هستند که سابقه این اختلالات، بیماریهای جسمی و سایر مشکلات سلامت روان در آنها وجود دارد؛ کلیدیترین اختلالاتی که میتوانند عامل ابتلا به پرخوری عصبی باشند، شامل اختلالات اضطرابی، اختلال مصرف مواد و نوسانات خلقی هستند. نکته دیگر این است که، اختلال Stress-Eating معمولاً در افرادی ظاهر میشود که اعتماد به نفس پایینی دارند؛ بیشتر این بیماران، به دلیل ترس از افزایش وزن، به پرخوری عصبی دچار میگردند.
به نقل از سازمان جهانی بهداشت: بولیمیا تقریباً ۱ تا ۲ درصد زنان جوان در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهد و در صورت عدم درمان میتواند به عوارض پزشکی شدید منجر شود.
برای جلوگیری از پرخوری عصبی چه کنیم؟
با خودتان مهربان باشید؛ نباید انتظار نتایج فوری داشته باشید. زیرا ایجاد عادتهای غذایی سالم و تفکر جدید، زمانبر است. به درمان خود پایبند بمانید؛ اگر در طول درمان، وسوسه پرخوری یا ترک درمان شما را آزار دهد، بر تعهد به برنامه درمانی تمرکز کنید. در چنین مواقعی، با روانپزشک خود در ارتباط باشید تا بر احساسات منفی غلبه کنید.
از تکنیکهای آرامبخش بهره ببرید؛ هر اقدامی که به مقابله با احساس پریشانی کمک کند را انجام دهید. مواردی مانند تنفس عمیق و تکنیکهای رفع تنش عضلانی، از جمله این اقدامات هستند. از پشتیبانان خود یاری بگیرید؛ اعضای خانواده و افراد نزدیک، همراهان مناسبی برای شما هستند.
اگر به کمک بیشتر یا فضای امن نیاز دارید، با نزدیکان تماس بگیرید. جملات مثبت را به خود تلقین کنید؛ این کار برای حذف افکار منفی و بهبود ادراک شما مؤثر است. تکرار جملات تأکیدی مثبت در طول روز، آرامش را افزایش و انگیزه را تقویت میکند. تکرار این جملات در زمان بروز افکار منفی، شما را به سمت افکار مثبت هدایت میکند.

برای درمان پرخوری عصبی به کجا مراجعه کنیم؟
پیشتر اشاره کردیم که یکی از مؤثرترین روشها برای درمان پرخوری عصبی، مراجعه به روانپزشکان باتجربه است؛ یک پزشک متخصص و مجرب، بهترین برنامه درمانی را برای بیماران بولیمیک تدوین میکند. درمان پرخوری عصبی، فرآیندی حساس و زمانبر است. بنابراین، پزشک شما باید در طول درمان، همیشه در کنار شما باشد.
تشخیص بهموقع پرخوری عصبی و آگاهی از اینکه بیماری بولیمیا چیست، اولین گام کلیدی در کنترل این اختلال است. برای بهبود وضعیت بیمار، درمان پرخوری عصبی میتواند شامل ترکیبی از رواندرمانی شناختی-رفتاری، داروهای ضدافسردگی، برنامههای تغذیهای منظم و حمایتهای گروهی باشد. پیگیری درمان، آموزش مهارتهای مقابلهای و اصلاح سبک زندگی به کاهش چرخه پرخوری و پاکسازی و بهبود سلامت جسمی و روانی کمک شایانی میکند. همین الان روانشناس مورد اعتمادتو تو کلینیک آنلاین روان هاب پیداش کن و وقت مشاورتو رزرو کن!
سخن پایانی
پرخوری عصبی یا بولیمیا، یک اختلال تغذیهای جدی است که نه تنها بر جسم، بلکه بر روان فرد نیز تأثیرات شدیدی میگذارد. این بیماری با الگوهای پرخوری و سپس اقدامات جبرانی ناسالم مانند تهوع عمدی یا مصرف ملینها همراه است و در صورت عدم درمان، میتواند به مشکلات جدی مانند آسیبهای گوارشی، اختلالات قلبی، اضطراب و افسردگی بیانجامد.
با این وجود، با ترکیب رواندرمانی، درمان دارویی و تنظیم سبک زندگی، میتوان پرخوری عصبی را مدیریت و حتی بهبود بخشید. بنابراین، مراجعه به پزشک متخصص و آغاز درمان زودرس، نقش حیاتی در بازگرداندن فرد به تعادل جسمانی و روانی ایفا میکند.





