مفاهیم پایه در سلامت روان: از بیماری تا سندرم

مفاهیم پایه در سلامت روان: از بیماری تا سندرم

بیماری روانی، که گاهی به‌عنوان اختلال روانی نیز شناخته می‌شود، به مجموعه گسترده‌ای از شرایط مرتبط با سلامت روان اشاره دارد. این اختلالات بر خلق‌وخو، تفکر و رفتار فرد اثر می‌گذارند. نمونه‌هایی از این بیماری‌ها شامل افسردگی، اختلالات اضطرابی، اسکیزوفرنی، اختلالات خوردن و رفتارهای وابسته به اعتیاد هستند.

بسیاری از افراد به‌صورت گاه‌به‌گاه با دغدغه‌هایی در مورد سلامت روان خود مواجه می‌شوند. با این حال، این دغدغه‌ها زمانی به یک بیماری روانی تبدیل می‌شوند که علائم و نشانه‌های مداوم، استرس مکرر ایجاد کنند و بر توانایی فرد برای فعالیت در محیط‌هایی مانند محل کار، مدرسه، دانشگاه یا روابط شخصی تأثیر بگذارند.

اختلال روانی چیست؟

اصطلاح اختلال روانی اغلب به جای عباراتی مانند اختلال روانشناختی، اختلال روانپزشکی یا بیماری روانی به کار می‌رود. تعریف رسمی این اصطلاح در آخرین نسخه راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا، یعنی DSM-5، ارائه شده است.

DSM-5 اختلال روانی را به‌عنوان سندرمی توصیف می‌کند که به‌طور قابل‌توجهی در رفتار، احساسات و شناخت فرد اختلال ایجاد می‌کند. این اختلالات معمولاً با ناراحتی چشمگیری همراه هستند که بر عملکرد فرد در محیط کار، تحصیل در مدرسه یا دانشگاه و روابط اجتماعی او تأثیر می‌گذارد.

همچنین، DSM-5 تأکید دارد که واکنش‌های طبیعی و مورد انتظار به رویدادهای استرس‌زای رایج، مانند از دست دادن یکی از عزیزان، به‌عنوان اختلال روانی طبقه‌بندی نمی‌شوند. این راهنما همچنین بیان می‌کند که رفتارهایی که عموماً با هنجارهای اجتماعی و فرهنگی همخوانی دارند، اختلال محسوب نمی‌شوند، مگر اینکه این رفتارها ناشی از یک اختلال خاص باشند.

اصطلاحات بیماری، اختلال، سندرم و وضعیت در حوزه روانشناسی و پزشکی بسیار رایج هستند و گاهی اوقات به اشتباه به جای یکدیگر به کار می‌روند یا تفاوت‌های آن‌ها به‌خوبی درک نشده است. در این مقاله، به بررسی معانی و تفاوت‌های این اصطلاحات به شکلی ساده و حرفه‌ای می‌پردازیم.

تفاوت های بین اختلال،بیماری،سندرم و وضعیت در چیست؟

همه ما به طور کلی می‌دانیم که بیماری چیست و وقتی صحبت از بیماری، اختلال یا سندرم می‌شود، مفهوم کلی آن را متوجه می‌شویم. با این حال، ممکن است تفاوت دقیق این اصطلاحات را ندانیم و همه آن‌ها را صرفاً به‌عنوان «مریضی» در نظر بگیریم.

بسیاری از این اصطلاحات علمی و پزشکی از زبان‌های خارجی مانند انگلیسی یا لاتین وارد زبان ما شده‌اند و به همین دلیل، فهم دقیق آن‌ها گاهی چالش‌برانگیز است. حتی توضیح دادن اینکه بیماری چیست و چه تفاوتی با اختلال یا سندرم دارد، ممکن است ساده نباشد. به همین دلیل، استفاده از مثال‌هایی ملموس می‌تواند به درک بهتر این مفاهیم کمک کند.

اصطلاحات بیماری، اختلال، سندرم و وضعیت در پزشکی و روانشناسی کاربرد دارند. اگرچه گاهی این واژه‌ها به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما هر یک معانی و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه، با توضیحاتی ساده و مختصر با این اصطلاحات آشنا می‌شویم.

بیماری چیست؟

تعریف بیماری (Disease): بیماری به واکنش پاتوفیزیولوژیک بدن در برابر عوامل داخلی یا خارجی گفته می‌شود. بیماری زمانی رخ می‌دهد که عملکرد طبیعی و منظم بدن دچار ناهنجاری خاصی شود. این ناهنجاری‌ها می‌توانند علائم جسمی یا روانی، درد، اختلال در عملکرد، اضطراب، مشکلات اجتماعی یا حتی مرگ را به دنبال داشته باشند.

برای مثال، بیماری قلبی-عروقی به نقص در عملکرد سیستم قلب و عروق بدن اشاره دارد. همچنین، بیماری پارانوئید نمونه‌ای از بیماری روانی است که به اختلال در سیستم اعصاب و روان فرد مربوط می‌شود.

اختلال چیست؟

تعریف اختلال (Disorder): اختلال به مشکلاتی اطلاق می‌شود که در نتیجه یک بیماری، در بخشی از بدن یا عملکرد فرد ایجاد می‌شوند. برای مثال، آریتمی (ضربان قلب نامنظم) یک اختلال است که از بیماری قلبی-عروقی ناشی می‌شود.

آریتمی به‌خودی‌خود بیماری نیست، بلکه بی‌نظمی در ضربان قلب است که به دلیل وجود بیماری قلبی ایجاد شده و به آن «اختلال آریتمی» می‌گویند. به همین ترتیب، اختلال اضطراب نیز می‌تواند نتیجه یک بیماری روانشناختی باشد.

سندرم چیست؟

تعریف سندرم (Syndrome): سندرم به مجموعه‌ای از علائم یا نشانه‌ها گفته می‌شود که یک بیماری یا وضعیت خاص را توصیف می‌کنند. به عبارت دیگر، سندرم به بیماری یا اختلالی اشاره دارد که با چندین نشانه مشخص همراه است.

این نشانه‌ها ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی یا سایر عوامل ایجاد شوند. برای مثال، سندرم داون یک سندرم ژنتیکی شناخته‌شده است که در آن فرد یک کروموزوم 21 اضافی در ژن‌های خود دارد. فرد مبتلا به سندرم داون، علاوه بر این ویژگی ژنتیکی، دارای نشانه‌های جسمی، ذهنی و روانی خاصی مانند چشمان بادامی، زبان بزرگ‌تر از حد معمول و دشواری در یادگیری برخی مفاهیم است.

وضعیت چیست؟

تعریف وضعیت (Condition): وضعیت به شرایط غیرعادی‌ای گفته می‌شود که سلامت فرد یا توانایی او در انجام فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهند. وقتی فرد در شرایطی قرار می‌گیرد که نمی‌تواند فعالیت‌های عادی خود را به‌صورت معمول انجام دهد یا احساس ناخوشی می‌کند، به آن «وضعیت» پزشکی یا روانشناختی می‌گویند.

برای مثال، فرض کنید فردی بدون دلیل مشخص یا فعالیت سنگین، دچار خستگی و خواب‌آلودگی شدید می‌شود و این حالت با استراحت بهبود نمی‌یابد. این خستگی او را در انجام کارهای روزمره ناتوان کرده است. چنین شرایطی ممکن است نشانه‌ای از «سندرم خستگی مزمن» (CFS) باشد.

تفاوت بین بیماری و اختلال چیست؟

اختلال (Disorder) به شرایطی اطلاق می‌شود که با بی‌نظمی، آشفتگی یا به‌هم‌ریختگی همراه است و به‌صورت تخصصی از مفهوم بیماری (Sickness یا Illness)، که به ناخوشی جسمی یا روانی اشاره دارد، متمایز می‌شود. بیماری به حالتی غیرطبیعی در بدن گفته می‌شود که به دلیل ناراحتی، نقص در عملکرد یا تنش برای بیمار یا افراد مرتبط با او ایجاد می‌شود.

البته باید بیماری را از سایر وضعیت‌های پزشکی مانند خستگی، ضعف، کسالت یا اندوه متمایز کرد. عوامل ایجاد بیماری ممکن است منشأ بیرونی داشته باشند (مانند باکتری‌ها، انگل‌ها، تغذیه نامناسب و غیره) یا درونی باشند (مانند پرکاری تیروئید، دیابت و غیره).

مفهوم اختلال صرفاً برای توصیف علائم یک وضعیت غیرطبیعی یا تغییر در سلامت به کار می‌رود که فرد در آن قرار دارد، در حالی که بیماری رابطه‌ای مشخص بین علت و معلول دارد و معمولاً با ابزارهایی مانند آزمایش یا سی‌تی‌اسکن قابل تشخیص است. اصطلاح اختلال به‌صورت آزادتر برای اشاره به بیماری‌هایی استفاده می‌شود که علل آن‌ها کاملاً مشخص نیست و تغییرات آناتومیکی مرتبط با آن‌ها ممکن است هم به‌عنوان علت و هم به‌عنوان نتیجه آن وضعیت باشد.

این موضوع به‌ویژه در مورد اختلالات روانی صدق می‌کند، زیرا اغلب مشخص نیست که آیا تغییرات بیوشیمیایی مغز، که با برخی اختلالات مرتبط هستند، علائم را ایجاد می‌کنند یا نتیجه تعامل ناسالم بین فرد و محیط او هستند. اصطلاح اختلال بیشتر در حوزه روانشناسی به کار می‌رود تا از بار روانی انگ بیماری کاسته شود و فرد امیدوار باشد که با شرکت در جلسات روان‌درمانی با روانشناس، مشکلش برطرف خواهد شد.

ذهنی که همواره درگیر است، ممکن است نشانه‌ای از یک پیام پنهان یا مشکلی حل‌نشده باشد. گفت‌وگویی حرفه‌ای با روانشناس در کلینیک آنلاین رابینیا می‌تواند راهی برای کشف و درمان این درگیری ذهنی باشد.

می‌توان گفت بیماری یک مشکل پایدار و ثابت است، در حالی که اختلال معمولاً به‌عنوان یک مسئله موقتی در نظر گرفته می‌شود. بسیاری از اختلالات ناشی از عواملی مانند ناسازگاری، استرس، سبک زندگی ناسالم، شیوه‌های نادرست فرزندپروری، تعارضات دوران کودکی، ازدواج نامناسب، فشارهای مالی و اجتماعی مداوم، محیط ناسالم، تأثیر دوستان نامناسب، مصرف مواد مخدر یا الکل و غیره هستند.

اما بیماری‌های پزشکی اغلب ریشه‌های ارثی یا ژنتیکی دارند. هر بیماری با مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌های خاص شناسایی می‌شود. علائم بیماری‌ها بیشتر جسمی و فیزیولوژیک هستند، در حالی که اختلالات عمدتاً جنبه روانی و ذهنی دارند. برای مثال، یک ورزشکار با جسم سالم ممکن است دچار اختلال شخصیتی باشد.

انواع اختلالات روانی

اختلالات روانی به شرایط مختلفی اطلاق می‌شود که بر سلامت روان تأثیر می‌گذارند. بر اساس طبقه‌بندی DSM-5، انواع شایع‌تر این اختلالات شامل موارد زیر هستند:

اختلالات اضطرابی

افراد مبتلا به این اختلالات در مواجهه با موقعیت‌ها یا اشیاء خاص، با ترس و وحشت شدید واکنش نشان می‌دهند که اغلب با علائم جسمانی مانند تپش قلب و تعریق همراه است. اگر این واکنش‌ها با موقعیت متناسب نباشد، قابل کنترل نباشد یا در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، اختلال اضطرابی تشخیص داده می‌شود. این گروه شامل اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس، اضطراب اجتماعی و فوبیاهای خاص است.

اختلالات خلقی

این اختلالات، که به‌عنوان اختلالات عاطفی نیز شناخته می‌شوند، با احساس مداوم غم، شادی بیش‌ازحد یا نوسانات شدید بین این حالات مشخص می‌شوند. افسردگی، اختلال دوقطبی و اختلال سیکلوتایمیک از شایع‌ترین انواع این اختلالات هستند.

اختلالات روان‌پریشی

این اختلالات با تحریف در تفکر و آگاهی همراه‌اند. توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند) و هذیان (باورهای نادرست و ثابت با وجود شواهد مخالف) از علائم اصلی آن‌ها هستند. اسکیزوفرنی نمونه بارزی از این نوع اختلال است.

اختلالات خوردن

این اختلالات با نگرش‌ها، احساسات و رفتارهای افراطی مرتبط با غذا و وزن مشخص می‌شوند. بی‌اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری از شایع‌ترین انواع این اختلالات هستند.

اختلالات افکار تکراری

افکار تکراری به الگوهای فکری مزاحم و ناخواسته‌ای اشاره دارند که به‌صورت مداوم در ذهن فرد تکرار می‌شوند و اغلب باعث ناراحتی یا اضطراب می‌شوند. این افکار معمولاً در چارچوب اختلالاتی مانند اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) دیده می‌شوند، نه افسردگی یا اختلال دوقطبی که بیشتر با تغییرات خلقی مرتبط هستند.

اختلالات شخصیت

این اختلالات با ویژگی‌های شخصیتی سفت‌وسخت و افراطی مشخص می‌شوند که باعث ناراحتی یا مشکلات در روابط، کار یا تحصیل می‌شوند. این ویژگی‌ها با هنجارهای جامعه تفاوت چشمگیری دارند و عملکرد فرد را مختل می‌کنند. اختلال شخصیت ضداجتماعی، وسواسی-اجباری، نمایشی، اسکیزوئید و پارانوئید از جمله این اختلالات هستند.

تست MMPI-2 یکی از پیشرفته‌ترین و معتبرترین ابزارهای روان‌شناختی برای ارزیابی شخصیت، تشخیص اختلالات روانی، و تحلیل رفتارهای پیچیده است.

اختلالات وسواس اجباری

افراد مبتلا به این اختلالات با افکار مزاحم (وسواس) دست‌وپنجه نرم می‌کنند که آن‌ها را وادار به انجام اعمال تکراری (اجبار) می‌کند. برای مثال، فردی که از میکروب می‌ترسد ممکن است به‌طور مداوم دست‌هایش را بشوید.

اختلالات مرتبط با تروما،اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

این اختلالات پس از تجربه یک رویداد آسیب‌زا مانند تجاوز، مرگ ناگهانی عزیزان یا بلایای طبیعی رخ می‌دهند. افراد مبتلا به PTSD اغلب خاطرات ترسناک و پایداری از رویداد دارند و ممکن است از نظر عاطفی بی‌حس شوند.

سایر اختلالات روانی

• سندرم‌های پاسخ به استرس (سازگاری سابق): این اختلالات در واکنش به رویدادهای استرس‌زا مانند طلاق، ازدست‌دادن شغل یا بلایای طبیعی بروز می‌کنند. علائم معمولاً ظرف سه ماه
• پس از رویداد آغاز شده و ظرف شش ماه پس از رفع عامل استرس‌زا پایان می‌یابند.
  اختلالات تجزیه‌ای: این اختلالات با اختلال در حافظه، هویت یا آگاهی همراه‌اند و اغلب با استرس شدید ناشی از تروما مرتبط هستند. اختلال هویت تجزیه‌ای و مسخ شخصیت از این دسته‌اند.
• اختلالات ساختگی: در این شرایط، فرد عمداً علائم جسمی یا روانی ایجاد می‌کند تا نقش بیمار را ایفا کند.
• اختلالات جنسی: این اختلالات بر میل، عملکرد یا رفتار جنسی تأثیر می‌گذارند، مانند اختلال عملکرد جنسی یا پارافیلیا.
• اختلالات علائم جسمی: افراد مبتلا علائم جسمانی مانند درد را تجربه می‌کنند که با هیچ علت پزشکی قابل‌توجیه نیست و با پریشانی بیش‌ازحد همراه است.
• اختلالات تیک: این اختلالات با حرکات یا صداهای غیرارادی و تکراری مشخص می‌شوند. سندرم تورت نمونه‌ای از این اختلالات است.

رازهای هشدار دهنده اختلال روانی

اختلال روانی

جسم و روان انسان پیوند عمیقی با یکدیگر دارند، به‌گونه‌ای که بیماری در یکی از این دو، دیگری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم و عوارض بیماری‌های جسمانی معمولاً با چشم قابل‌مشاهده و از طریق حواس پنج‌گانه قابل‌تشخیص هستند، اما نشانه‌های بیماری‌های اعصاب و روان در عواطف، احساسات و رفتار فرد نفوذ می‌کنند. در مراحل اولیه، این نشانه‌ها اغلب به‌صورت مبهم ظاهر می‌شوند و فرد به‌سادگی نمی‌تواند آن‌ها را درک کند.

بیمار اعصاب و روان

افراد مبتلا به بیماری‌های اعصاب و روان با دو چالش اصلی مواجه‌اند:

💜نخست، آن‌ها باید با علائم بیماری خود، که بسته به نوع بیماری متفاوت است، کنار بیایند. این علائم می‌توانند بر شغل، استقلال، و رضایت فرد از زندگی تأثیر بگذارند. دوم، برداشت‌های نادرست جامعه ممکن است باعث ایجاد انگ اجتماعی یا استیگما در این افراد شود. حتی افرادی که بیماری خود را به‌خوبی مدیریت کرده‌اند، اغلب در محیط کار یا در یافتن شغل با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. در نتیجه، بسیاری از بیماران اعصاب و روان اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند.

💜انگ اجتماعی یا استیگما به این صورت است که فرد به دلیل علائم و عوارض بیماری، احساس می‌کند با معیارها و انتظارات اجتماعی هم‌خوانی ندارد. این موضوع منجر به احساس شرم و ناامیدی در او می‌شود. برای جبران این تفاوت، فرد ممکن است تلاش کند شرایط خود را پنهان کند، که نتیجه آن انزوا و دوری از اجتماع است. در نهایت، این وضعیت می‌تواند به محرومیت فرد از حقوق فردی، اجتماعی و شهروندی منجر شود.

ویژگی‌ بیماران مبتلا به اختلال شدید اعصاب و روان

• این افراد دچار ترس هستند و به همین دلیل از حضور در اجتماع اجتناب می‌کنند.
• مسئولیت‌پذیر نیستند و دیگران برایشان تصمیم‌گیری می‌کنند.
• دارای شخصیتی کودکانه‌اند و به مراقبت نیاز دارند.

هدف از تشخیص اختلال روانی

با اینکه برخی افراد ممکن است به دلیل نگرانی از برچسب خوردن یا ترس از قضاوت اجتماعی از مراجعه به روان‌پزشک یا روان‌شناس و دریافت تشخیص خودداری کنند، اما تشخیص، گامی اساسی و ضروری در مسیر دستیابی به یک برنامه درمانی مؤثر به شمار می‌رود. تشخیص به‌معنای برچسب‌ زدن به یک مشکل نیست؛ بلکه هدف از آن، شناخت دقیق‌تر مسئله و دسترسی به راهکارها، روش‌های درمانی و اطلاعات مرتبط با آن است.

زمانی که اختلالی به‌درستی تشخیص داده شود، متخصصان سلامت روان می‌توانند درمان‌های مناسب را پیشنهاد دهند که به بهبود شرایط فرد کمک کند. با آغاز درمان، افراد این امکان را خواهند داشت تا راهکارهای مؤثرتری برای کنار آمدن با مشکلات خود پیدا کرده و در جنبه‌های مختلف زندگی روزمره، عملکرد بهتری از خود نشان دهند.

بیماری‌های اعصاب و روان و اختلال روانی

بر اساس نظر متخصصان، هر فردی ممکن است به بیماری‌های اعصاب و روان مبتلا شود. این بیماری‌ها می‌توانند ناشی از یک رویداد ناگوار یا بیماری باشند یا بدون دلیل مشخصی بروز کنند. علائم بیماری‌های اعصاب و روان معمولاً در حدود ۲۰ سالگی ظاهر می‌شوند، اما ممکن است تا میانسالی یا حتی پیری تشخیص داده نشوند.

اگرچه علت دقیق این بیماری‌ها هنوز کاملاً شناخته‌شده نیست، پژوهشگران معتقدند که اختلالات بیولوژیکی در مغز می‌توانند عامل بروز این نوع اختلالات روانی باشند. هنگامی که مشکلات خاص و آزاردهنده شدت گرفته و بر تمام جنبه‌های زندگی فرد تأثیر عمیقی بگذارند، ممکن است زمان آن رسیده باشد که فرد به یک روانپزشک مراجعه کرده و از او کمک حرفه‌ای دریافت کند.

نشانه‌های اولیه اختلال اعصاب و روان

💙مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره

💙احساس مداوم و شدید غم و اندوه

💙نگرانی، ترس یا اضطراب غیرمنطقی

💙تغییرات خلقی یا تغییر در شخصیت

💙افکار غیرواقعی یا توهم

💙تغییرات در الگوی خواب یا عادات غذایی

💙خشم شدید یا رفتارهای پرخاشگرانه

💙مصرف الکل یا مواد مخدر

💙افکار مرتبط با خودکشی و غیره

💙تأثیر همه‌گیری کرونا بر اختلالات روانی

علل بروز اختلالات روانی

اختلالات روانی نتیجه ضعف شخصیت، تنبلی یا ناتوانی فرد نیستند. هیچ عامل واحدی به‌تنهایی باعث بیماری روانی نمی‌شود. مجموعه‌ای از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به این اختلالات را افزایش دهند، از جمله:

💜ژنتیک و پیشینه خانوادگی
💙تجربیات زندگی، مانند استرس شدید یا سابقه تروما و سوءاستفاده، به‌ویژه در کودکی
💜عوامل زیست‌شناختی، مانند عدم تعادل شیمیایی در مغز
💙آسیب‌های مغزی ناشی از ضربه
💜قرار گرفتن جنین در معرض ویروس‌ها یا مواد سمی در دوران بارداری
💙مصرف الکل یا مواد مخدر
💜ابتلا به بیماری‌های جدی مانند سرطان
💙انزوای اجتماعی یا کمبود روابط دوستانه

عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به بیماری روانی

🔷مصرف الکل یا مواد مخدر🔹
🔷تغذیه نامناسب🔹
🔷نبود حمایت اجتماعی از سوی دوستان یا خانواده🔹
🔷تجربه زایمان آسیب‌زا یا تولد از بارداری پرخطر🔹
🔷وجود سابقه خانوادگی اختلالات رفتاری🔹
🔷ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر یا زوال عقل🔹
🔷تجربه استرس شدید در زندگی🔹

اختلالات رفتاری در کودکان

اختلالات روانی در کودکان می‌توانند بر عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارند و به‌صورت علائم زیر ظاهر شوند:

💗افت عملکرد تحصیلی یا تغییر در تعامل با همسالان
💗بی‌علاقگی به فعالیت‌ها یا سرگرمی‌هایی که قبلاً برایشان جذاب بودند
💗اضطراب یا نگرانی بیش‌ازحد، مانند ترس از خوابیدن
💗خشم مکرر، نافرمانی یا رفتارهای پرخاشگرانه
💗بیش‌فعالی، مانند دشواری در تمرکز یا آرام نشستن
💗تجربه کابوس‌های مکرر

راه‌های پیشگیری از اختلالات روانی

هیچ روش قطعی برای پیشگیری از بیماری‌های روانی وجود ندارد، اما اگر به یک اختلال روانی مبتلا هستید، اقداماتی می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:

🩵توجه به نشانه‌های هشداردهنده: با پزشک یا درمانگر خود همکاری کنید تا عوامل محرک علائم را شناسایی کنید. برنامه‌ای برای مدیریت علائم در صورت بازگشت آن‌ها تهیه کنید و از خانواده یا دوستان بخواهید در شناسایی نشانه‌های هشداردهنده به شما کمک کنند.
🩵پیگیری مراقبت‌های پزشکی منظم: معاینات دوره‌ای را جدی بگیرید و در صورت احساس ناخوشی، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است یک مشکل جسمانی جدید یا عوارض دارویی نیاز به بررسی داشته باشد.
🩵دریافت کمک به‌موقع: درمان زودهنگام می‌تواند از شدت یافتن علائم جلوگیری کند. درمان‌های نگهدارنده طولانی‌مدت نیز ممکن است از بازگشت علائم پیشگیری کنند.
🩵مراقبت از خود: خواب کافی، تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم را در اولویت قرار دهید. داشتن برنامه‌ای منظم می‌تواند مفید باشد. در صورت بروز مشکلات خواب یا نیاز به راهنمایی درباره رژیم غذایی و ورزش، با پزشک یا متخصص مشورت کنید.

درمان بیماری‌های اعصاب و روان

درمان این بیماری‌ها معمولاً فرآیندی چندوجهی است که شامل روش‌هایی مانند دارودرمانی، روان‌درمانی، تغذیه مناسب، حمایت خانواده و جامعه، و از همه مهم‌تر تغییر در سبک زندگی می‌شود. باید تأکید کرد که حمایت و درک خانواده، جامعه و اطرافیان نقش محوری در درمان بیماری‌های اعصاب و روان ایفا می‌کند.

درمان هر اختلال روانی بسته به شرایط و نیازهای فردی می‌تواند متفاوت باشد. بسیاری از اختلالات روانی با استفاده از روان‌درمانی، دارو، یا ترکیبی از این دو روش درمان می‌شوند. همچنین، اصلاح سبک زندگی و بهره‌گیری از گروه‌های حمایتی نیز در بسیاری از موارد می‌تواند اثربخش باشد.

“برای آشنایی با روش‌های نوین درمان و حمایت از سلامت روان، کارگاه آموزشی روانشناسی سلامت روان در رابینیا اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار می‌دهد.”

روان‌درمانی

روان‌درمانی انواع مختلفی دارد که هر یک می‌توانند در درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات روانی مؤثر باشند. گفتگو با یک درمانگر به فرد کمک می‌کند تا عوامل مؤثر در بروز مشکل خود را بهتر درک کرده و برای مقابله با آن‌ها راهکارهای تازه‌ای بیاموزد.

روش‌های گوناگونی مانند روان‌کاوی، طرحواره‌درمانی، درمان شناختی‌-رفتاری و سایر رویکردهای درمانی وجود دارد. به‌عنوان نمونه، درمان شناختی‌-رفتاری (CBT) بر شناسایی و اصلاح افکار و رفتارهای منفی تمرکز دارد که در ایجاد یا تداوم مشکلات روانی نقش دارند.

دارو درمانی

مصرف داروهایی مانند ضدافسردگی‌ها، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد روان‌پریشی و سایر داروهای روان‌پزشکی نیز می‌تواند در درمان اختلالات روانی مؤثر باشد. هر یک از این داروها با مکانیسم خاص خود بر عملکرد مغز اثر می‌گذارند و در نتیجه موجب کاهش علائم بیماری می‌شوند. لازم است مصرف این داروها همواره تحت نظر و با تجویز پزشک صورت گیرد.

هدف از تشخیص اختلالات روانی

اگرچه برخی افراد ممکن است به دلیل نگرانی از برچسب‌ خوردن یا ترس از انگ اجتماعی، از مراجعه به روان‌شناس یا روان‌پزشک و دریافت تشخیص خودداری کنند، اما تشخیص صحیح نقش اساسی در تدوین یک برنامه درمانی مؤثر دارد. تشخیص، صرفاً نام‌گذاری یک مشکل نیست؛ بلکه گامی مهم برای شناسایی راهکارها، روش‌های درمانی مناسب و دسترسی به اطلاعات مفید درباره شرایط روانی فرد است.

زمانی که اختلال روانی به‌درستی تشخیص داده شود، متخصصان سلامت روان می‌توانند درمان‌هایی را پیشنهاد دهند که به بهبود وضعیت فرد کمک می‌کنند. از طریق درمان، افراد قادر خواهند بود مهارت‌های مؤثرتری برای مقابله با چالش‌ها به دست آورند و عملکرد مطلوب‌تری در جنبه‌های مختلف زندگی روزمره داشته باشند.

کلام آخر

آشنایی با این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا دانش خود را درباره گستره وسیع روان‌شناسی گسترش دهید، شناخت بهتری از خود پیدا کنید و اهمیت بیشتری برای سلامت روان قائل شوید. افزایش این آگاهی همچنین نقش مهمی در شناسایی به‌موقع علائم و نشانه‌های روان‌شناختی داشته و می‌تواند شما را به دریافت مشاوره و مراجعه سریع‌تر به متخصص ترغیب کند.

بر اساس نظر روان‌شناسان و روان‌پزشکان، اختلالات روان‌شناختی ممکن است عملکرد فرد را در فعالیت‌های روزمره، روابط بین‌فردی، محیط کار، مدرسه و سایر حوزه‌های مهم زندگی مختل کند. با تشخیص درست و دریافت درمان مناسب، افراد می‌توانند از شدت علائم خود بکاهند و شیوه‌های مؤثری برای مقابله با این مشکلات بیاموزند.