وقتی انتخاب میکنی سکوت کنی Selective mutism
لالی انتخابی (Selective Mutism) اختلالی اضطرابی است که فرد، معمولاً کودکان، در موقعیتهای اجتماعی خاص (مانند مدرسه یا با غریبهها) کاملاً ساکت میماند، اما در محیطهای امن (مثل خانه) عادی صحبت میکند. ریشه در ترس شدید از قضاوت دارد و با درمان شناختی-رفتاری بهبود مییابد.

وقتی انتخاب میکنی سکوت کنی Selective mutism
فرض کنید یکی از دوستان قدیمیتان را پس از سالها، به طور اتفاقی در یک فروشگاه میبینید. همراهش، دختری پنج یا ششساله است. با مهربانی به کودک سلام میکنید، اما پاسخی دریافت نمیکنید. کودک به مادرش میچسبد. نامش را به شما نمیگوید.
به پرسش «چند سالته، عزیزم؟» جوابی نمیدهد و رفتاری نشان میدهد که گویی شما او را به شدت ترساندهاید. شاید چون پیشتر شما را ندیده، از شما خجالت کشیده باشد، اما بر اساس تجربه میدانید که کودکان همسن و سال او در چنین موقعیتی به راحتی سخن میگویند.
ممکن است در این میان، یک اختلال نقش داشته باشد. اختلال «لالی انتخابی» یا «میوتیسم»، میتواند توجیهی برای چنین رفتاری باشد. لالی انتخابی عمدتاً یک اختلال اضطرابی در دوران کودکی به شمار میرود. این اختلال زمانی شناسایی میشود که کودک در برخی موقعیتها به طور کامل قادر به سخن گفتن نیست، در حالی که در شرایط دیگر به راحتی حرف میزند. کودکان مبتلا به این اختلال، در موقعیتهای اجتماعی خاص که نیازمند صحبت کردن است مانند مدرسه، کلاس رقص، تمرین فوتبال یا فروشگاه نمیتوانند سخن بگویند.
با این حال، همین کودکان در موقعیتهای دیگر ممکن است به آسانی با دیگران گفتگو کنند و حتی بسیار پرحرف باشند. لالی انتخابی اختلال قابل توجهی در زندگی کودکان ایجاد میکند و میتواند بر عملکرد تحصیلی آنها در مدرسه و روابطشان با دوستان تأثیر بگذارد. این مسئله اغلب مانع از لذت بردن و سرگرم شدن با تجربیات روزمره کودکی میشود. علاوه بر این، میتواند کودکان را از تأمین نیازهای شخصی یا تحصیلیشان محروم سازد؛ زیرا آنها قادر به درخواست کمک نیستند.
لالی انتخابی یک اختلال اضطرابی جدی است که در آن فرد نمیتواند در موقعیتهای اجتماعی خاص سخن بگوید، مانند با همکلاسیهایش در مدرسه یا با خویشاوندانی که به ندرت میبیند. این اختلال معمولاً از دوران کودکی آغاز میشود و اگر درمان نشود، ممکن است تا بزرگسالی نیز تداوم یابد.
کودک یا بزرگسال مبتلا به لالی انتخابی از صحبت کردن در مواقع خاص امتناع نمیکند یا انتخاب نمیکند که حرف بزند؛ این افراد به معنای واقعی قادر به سخن گفتن نیستند. لالی انتخابی حدود یک نفر از هر ۱۴۰ کودک خردسال را تحت تأثیر قرار میدهد. این اختلال در کودکانی که در حال یادگیری زبان دوم هستند مانند کسانی که اخیراً از کشور تولد خود مهاجرت کردهاند شایعتر است.
اختلال لالی انتخابی در کودکان چیست؟
«Selective mutism» که به اختصار «SM» خوانده میشود، در زبان فارسی معادلهای گوناگونی دارد؛ از جمله گنگی انتخابی، خموشی انتخابی، سکوت انتخابی، خاموشی گزینشی و اختلال لالی انتخابی. همه این اصطلاحات به یک وضعیت واحد اشاره دارند؛ وضعیتی که در آن فرد توانایی سخن گفتن را دارد، اما این عمل برایش بسیار دشوار است.
با وجود واژه «انتخابی» در نام اختلال، عنصر انتخاب واقعی در آن چندان وجود ندارد. کودک به دلیل اضطراب قادر به صحبت نیست، نه به خاطر نافرمانی یا لجبازی که سکوت را برگزیند. بنابراین، لالی انتخابی نوعی اختلال اضطرابی است که در آن کودک در موقعیتهای اجتماعی که انتظار سخن گفتن از او میرود، نمیتواند حرف بزند. در DSM-5، لالی انتخابی به این صورت تعریف شده است.
معیارهای تشخیصی اختلال لالی انتخابی در DSM-5
معیار | توضیحات |
---|---|
1 | کودک در موقعیتهای اجتماعی خاصی که در آنها از او انتظار میرود حرف بزند (مثلا مدرسه) ساکت میماند اما در سایر مواقع (در خانه) حرف میزند. |
2 | حرف نزدن کودک در موفقیت و پیشرفت تحصیلی و در ارتباط اجتماعی او اختلال ایجاد میکند. |
3 | این مشکل حداقل یک ماه ادامه مییابد و به اولین ماه مدرسه (که مشارکت نکردن، طبیعی است) محدود نمیشود. |
4 | حرف نزدن کودک در مدرسه را نمیتوان به آشنا نبودن یا راحت نبودن با زبانی که در محیط مدرسه صحبت میشود، نسبت داد. |
5 | سلکتیو میوتیسم نباید با حرف نزدن در سایر اختلالات روانی، ازجمله اختلالات ارتباطی (مثل اختلال زبان، اختلال آواهای گفتاری، لکنت زبان و اختلال ارتباط اجتماعی)، اختلالات عصبی-رشدی مثلا اختلال طیف اوتیسم و معلولیتهای ذهنی شدید، اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات سایکوتیک و اختلال اضطراب اجتماعی اشتباه گرفته شود. |
نشانههای لالی انتخابی (selective mutism) چیست؟
علاوه بر پنج معیار اصلی DSM برای تشخیص گنگی انتخابی، این اختلال را میتوان با علائم متنوعی شناسایی کرد.
کودک مبتلا به میوتیسم ممکن است به جای سخن گفتن، از روشهای ارتباطی دیگر مانند اشاره و ایما، زمزمه کردن یا نوشتن بر روی کاغذ استفاده کند. کودک کمرو و خجالتی به نظر میرسد و در برقراری تماس چشمی دچار مشکل است.
سایر نشانههای جانبی اختلال سکوت انتخابی که به تشخیص یاری میرسانند، را با هم مرور میکنیم:
🔷کودک مبتلا به اختلال لالی انتخابی، در خانه و در حضور اعضای درجه یک خانواده سخن میگوید، اما در دیگر موقعیتها، حتی در کنار دوستان نزدیک و خویشاوندان درجه دو (مانند خاله و عمو)، حرف نمیزند، مگر اینکه یکی از اعضای درجه یک خانواده حضور داشته باشد.
🔷کودک نه تنها پیشقدم برای سخن گفتن نمیشود، بلکه به پرسشهای دیگران نیز پاسخ نمیدهد. این مسئله ربطی به سن و سال مخاطب ندارد؛ یعنی کودک نه با بزرگسالان و نه با دیگر کودکان سخن نمیگوید.
🔷کودک درگیر لالی انتخابی از سخن گفتن در مدرسه خودداری میکند که این امر مشکلات تحصیلی به بار میآورد.
🔷کودک معمولاً مهارتهای زبانی طبیعی دارد، اما برخی از افراد مبتلا به سکوت گزینشی ممکن است به اختلالات زبانی یا دیگر مشکلات ارتباطی نیز دچار باشند.
🔷ویژگیهایی مانند خجالت بیش از حد، ترس از شرمساری در برابر دیگران، انزوای اجتماعی و دوری از دیگران در کودک مشاهده میشود.
🔷کودک در موقعیتهای اجتماعی، بازداریشده، غیرفعال یا «یخزده» به نظر میرسد.
🔷واکنش کودک در تعامل با دیگران، اغلب به صورت چسبیدن به فرد مهم (والدین) و عدم جابهجایی از کنار او ظاهر میشود.
🔷رفتارهای منفی، شکاکیت و برپایی قشقرق نیز در کودکان مبتلا به خاموشی انتخابی شایع است.
تفاوتهای بین لالی انتخابی و سایر اختلالات گفتاری
به این ترتیب، باید بین لالی انتخابی و سایر اختلالات گفتاری (speech disorders) تمایز قائل شد. تفاوتهای موجود را میتوان بر اساس جدول زیر خلاصه کرد:
اختلال | ویژگیهای کلیدی | علل/عوامل زمینهای |
---|---|---|
لالی انتخابی | ناتوانی در صحبت کردن در موقعیتهای خاص اجتماعی، اختلال اضطرابی، مرتبط با فوبیای اجتماعی | اختلال اضطرابی، مرتبط با فوبیای اجتماعی |
لکنت زبان | اختلال در روانی گفتار (تکرار، کشیدگی، مکث) | عوامل عصبی، تفاوتهای ساختاری مغز |
آپراکسی گفتار | مشکل در برنامهریزی و هماهنگی حرکات گفتاری | اختلال در برنامهریزی حرکتی، نه ضعف عضلانی |
دیزارتری | گفتار نامفهوم یا آهسته بهدلیل ضعف عضلات گفتاری | آسیب عصبی مؤثر بر کنترل عضلات |
شیوع و آغاز اختلال لالی انتخابی از چه زمانی است؟
سلکتیو موتیسم معمولاً پیش از پنجسالگی آغاز میشود (در دوره نوپایی یا پیشدبستانی، بین سنین ۲.۷ تا ۴.۲ سالگی)، اما زمانی تشخیص داده میشود که کودک در معرض تعاملات اجتماعی قرار گیرد؛ یعنی در سن ورود به مدرسه.
شروع لالی انتخابی
وقتی از آغاز این اختلال در مدرسه سخن میگوییم، باید مراقب باشیم که هر نوع سکوت در مدرسه را به اختلال لالی انتخابی نسبت ندهیم. در لالی انتخابی، عدم سخن گفتن ناشی از ناآگاهی از زبان گفتاری یا عدم احساس راحتی با آن نیست. بنابراین، برای نمونه، کودک مهاجری که زبان اولش غیرانگلیسی است و به دلیل ناکافی بودن مهارت زبانی در مدرسه سخن نمیگوید، تشخیص میوتیسم دریافت نمیکند.
همچنین، برخی کودکان ممکن است به دلیل لکنت زبان یا هر مشکل دیگری در گفتار، از سخن گفتن در مدرسه اجتناب کنند که این موارد نیز نباید با گنگی انتخابی اشتباه گرفته شوند.
میوتیسم اختلالی نادر است که کمتر از یک درصد کودکان در جمعیت کلی به آن مبتلا میشوند. برخی تحقیقات نشان میدهند که دختران دو برابر بیشتر از پسران احتمال بروز این اختلال را دارند. مطالعات طولی حاکی از آن است که لالی انتخابی اختلالی بلندمدت است. بدون درمان، میانگین مدت این اختلال حدود هشت سال است.
کودکان مبتلا به سلکتیو میوتیسم، بعدها در دوران کودکی و نوجوانی در معرض خطر اختلالات روانی دیگر قرار میگیرند. بیش از ۹۴ درصد آنها به اختلال اضطراب اجتماعی دچار میشوند. در مدرسه نیز در معرض خطر مشکلات تحصیلی و طرد شدن توسط همسالان هستند.
همزمانی:اختلال لالی انتخابی میتواند با اختلالات دیگری همراه باشد که شایعترین آنها اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب جدایی و فوبیای خاص هستند.
لالی انتخابی در بزرگسالان:در برخی موارد، اختلال سلکتیو میوتیسم یا لالی انتخابی از دوران کودکی تا نوجوانی و حتی بزرگسالی ادامه مییابد.
تشخیص اختلال سکوت گزینشی در بزرگسالان
علائم لالی انتخابی باید حداقل یک ماه ادامه داشته باشد.
علائم باید در عملکرد شغلی یا محیطهای اجتماعی اختلال ایجاد کند.
بزرگسالان مبتلا به اختلال لالی انتخابی اغلب رفتارهای مشابه با اختلال اضطراب اجتماعی نشان میدهند، مانند ترس از فضاهای عمومی (مانند رستورانها) یا سخن گفتن با افراد ناآشنا. لالی انتخابی (و اضطراب اجتماعی) ممکن است فرد را وادار به اجتناب از موقعیتهای اجتماعی یا کنارهگیری کامل کند و به انزوای اجتماعی منجر شود.
یک متخصص بهداشت احتمالاً هنگام بررسی لالی انتخابی به عنوان تشخیص، سؤالاتی در مورد این یا دیگر رفتارها مطرح خواهد کرد. روانشناس مورد اعتمادتو تو کلینیک آنلاین روان هاب پیداش کن و وقت مشاورتو رزرو کن!
علت ابتلا به اختلال لالی انتخابی چیست؟
تحقیقات نشان دادهاند که اختلال لالی انتخابی ناشی از تعامل سه عامل است: وراثت، خلقوخو و یادگیری مشاهدهای در اوایل زندگی. این سه عامل را با هم بررسی میکنیم. همچنین، منشأ لالی انتخابی یا میوتیسم را از دیدگاه رویکرد روانکاوی توصیف خواهیم کرد.
ژنتیک و سابقه خانوادگی
تحقیقات خانوادگی نشان دادهاند که این اختلال توارثپذیر است. ۹ درصد پدران، ۱۸ درصد مادران و ۱۸ درصد خواهر و برادران کودکان مبتلا به اختلال لالی انتخابی، خود آن را تجربه کردهاند. علاوه بر این، تقریباً ۵۰ درصد والدین کودکان مبتلا به اختلال خاموشی گزینشی، سابقه کمرویی بیش از حد در موقعیتهای اجتماعی دارند.
متخصصان ژنتیک، آلیلی (یعنی شکلهای مختلف یک ژن که در یک مکان روی کروموزوم قرار میگیرند) برای ژن خاصی به نام «CNTNAP2» یافتهاند که کودکان را مستعد اضطراب اجتماعی میکند و احتمال ابتلا به لالی انتخابی، اختلال اضطراب اجتماعی و مشکلات مشابه را افزایش میدهد.
خلقوخو
احتمالاً مخاطرات ژنتیکی، کودکان را به خلقوخویی مستعد میکند که بازداری رفتاری زیادی ایجاد میکند. بازداری رفتاری، تمایل به اجتناب از بازی و آوازخوانی، کنارهگیری و جستجوی والد هنگام روبرو شدن با افراد یا موقعیتهای ناآشنا است. چندین پژوهش نشان دادهاند که کودکانی با بازداری رفتاری زیاد، هنگام مواجهه با محرکهای نو، برانگیختگی و ناراحتی را تجربه میکنند.
برای مثال، نوزادانی با بازداری رفتاری زیاد، وقتی با آویز متحرک روبرو میشدند، دستها و پاهایشان را تکان میدادند و گریه میکردند. در حالی که نوزادان با بازداری رفتاری کم، بیحرکت مینشستند و با علاقه به آویز نگاه میکردند. نوزادان با بازداری رفتاری زیاد (تقریباً ۱۵ درصد تمام نوزادان)، با اجتناب یا عقبنشینی از محرکهای نو، با این برانگیختگی زیاد مقابله میکردند. این کودکان بعدها در کودکی و نوجوانی در معرض خطر کمرویی شدید در موقعیتهای اجتماعی قرار داشتند.
یادگیری
نظریه «اضطراب دو عاملی ماورر»، علت و تداوم اختلال لالی انتخابی در کودکان را بر اساس تجربیات اولیه زندگی توضیح میدهد. طبق این نظریه، وقتی کودکان سخن گفتن در برخی موقعیتها را با برانگیختگی زیاد و ناراحتی روانی مرتبط میکنند، لالی انتخابی (سلکتیو میوتیسم) به دلیل شرطیسازی کلاسیک ایجاد میشود و به علت شرطیسازی کنشگر (به ویژه تقویت منفی) در طول زمان ادامه مییابد.
کودک میآموزد که با ساکت ماندن میتواند برانگیختگی خود را کاهش دهد و از ناراحتی اجتناب کند. به مرور زمان، سکوت او در برخی موقعیتها میتواند مانع سخن گفتن و مهارتهای اجتماعیاش شود و احتمال قطع این چرخه تقویت منفی و سخن گفتن را کاهش دهد.
تعارض حلنشده
رویکرد روانکاوی بر این باور است که اختلال لالی (گنگی) انتخابی ناشی از تعارضهای حلنشده است. کودک در مرحله دهانی یکی از مراحل رشدی از دیدگاه فروید تثبیت شده و ممکن است نسبت به والدین خشم و عصبانیت داشته باشد. به این ترتیب، با بازگشت به مرحله قبلی تکلم، پاسخی به والدین میدهد. در واقع، از منظر روانکاوی، خاموشی انتخابی مکانیسمی در برابر خشم و اضطراب است که از طریق آن، کودک والدین را تنبیه میکند. دادههای تجربی محدودی این دیدگاه را تأیید میکنند.
عوارض ناشی از اختلال لالی انتخابی
🔶متأسفانه، اختلال سلکتیو میوتیسم ممکن است اضطراب را تشدید کند. برای مثال، کودکی با لالی انتخابی ممکن است از رفتن به مدرسه وحشت داشته باشد، جایی که این وضعیت پذیرش در میان همسالان را برایش دشوار میکند.
🔶گنگی انتخابی میتواند به مشکلات ارتباطی منجر شود. بزرگسالی با لالی انتخابی ممکن است اگر اطرافیان وضعیت او را درک نکنند، به عنوان فردی قضاوتگر یا منفعل-پرخاشگر دیده شود، که این لایه اضافی میتواند کنار آمدن با وضعیت را چالشبرانگیزتر کند.
🔶فرد مبتلا به لالی انتخابی ممکن است از مدرسه، محل کار یا فعالیتهای روزمره کنارهگیری کند و از نظر اجتماعی منزوی شود. این امر میتواند به عزت نفس پایین و حتی افسردگی بیانجامد.
🔶اگر شما یا کسی که میشناسید علائم افسردگی را تجربه میکنید، مهم است که به دنبال کمک باشید.
🔶ممکن است سخن گفتن با عزیزان مورد اعتماد در مورد چالشهایتان مفید باشد. علاوه بر این، یک متخصص بهداشت روان میتواند به شما در غلبه بر ناامیدیهایی که تجربه میکنید، یاری رساند.
🔶لالی انتخابی زمانی که زود تشخیص داده شود، بهترین پاسخ را به درمان میدهد. اگر فرزند شما دو ماه یا بیشتر در مدرسه سکوت کرده است، آغاز فوری درمان ضروری است.
🔶هنگامی که لالی انتخابی به موقع تشخیص داده نشود، خطر عادت کردن فرزندتان به سخن نگفتن وجود دارد و در نتیجه، سکوت به یک شیوه زندگی تبدیل میشود و تغییر آن دشوارتر خواهد بود.
بررسی روشهای مقابله با لالی انتخابی
علاوه بر جستجوی درمان حرفهای مناسب، اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای کمک به فرزندتان در مدیریت وضعیت خود انجام دهید:
معلمان و سایر افرادی که با فرزندتان کار میکنند را در جریان بگذارید. معلمان گاهی از کودکانی که سخن نمیگویند ناامید یا عصبانی میشوند. میتوانید با اطمینان دادن به معلم فرزندتان مبنی بر غیرارادی بودن این رفتار، یاری کنید. شما باید با همکاری یکدیگر فرزندتان را تشویق کنید و برای رفتارهای مثبت او تحسین و پاداش در نظر بگیرید. فعالیتهایی را انتخاب کنید که با تواناییهای فعلی آنها سازگار باشد. فرزندتان را مجبور به شرکت در موقعیتهای اجتماعی یا فعالیتهایی که نیازمند ارتباط کلامی هستند نکنید.
در عوض، فعالیتهایی را برگزینید که شامل سخن گفتن نمیشوند، مانند خواندن، هنر یا حل معما. پیشرفت را تشویق کنید اما از تنبیه خودداری کنید. در حالی که پاداش دادن به گامهای مثبت به سوی سخن گفتن مفید است، تنبیه برای سکوت کردن مؤثر نیست. اگر فرزند شما از سخن گفتن میترسد، فشار یا تنبیه بر این ترس غلبه نخواهد کرد.
به فرزندتان فشار نیاورید. پذیرش والدین و مشارکت خانواده در درمان اهمیت دارد، اما باید از تلاش برای وادار کردن فرزندتان به سخن گفتن اجتناب کنید. وارد کردن فشار به فرزندتان فقط سطح اضطراب او را افزایش میدهد و سخن گفتن را برای او دشوارتر میکند. بر نشان دادن حمایت و پذیرش به فرزندتان تمرکز کنید.
راههای درمان لالی انتخابی چیست؟
هدف اصلی درمان باید بر کاهش اضطراب، افزایش عزت نفس و تقویت اعتماد به نفس اجتماعی و ارتباطات تمرکز کند. هرگز نباید بر تشویق کودک به سخن گفتن تأکید شود. تمام انتظارات مربوط به ارتباط شفاهی باید حذف گردد.
با کاهش اضطراب، افزایش اعتماد به نفس و بهرهگیری از تاکتیکها و تکنیکهای مناسب، پیشرفت کودک از ارتباط غیرکلامی به کلامی رخ میدهد و ارتباطات به تدریج گسترش مییابد. رویکردهای درمانی باید بر اساس نیازهای فردی هر کودک تنظیم شود، اما اکثر کودکان با استفاده از ترکیبی از روشهای زیر درمان میشوند:
درمان اضطراب ارتباط اجتماعی
این روش درمانی شامل تدوین یک برنامه فردی است که بر جنبههای کلی زندگی کودک تمرکز دارد و رویکردی گروهی را در بر میگیرد؛ یعنی مشارکت کودک، والدین، کارکنان مدرسه و متخصصان درمانی را شامل میشود. تاکتیکها و تکنیکهای درمانی پیشنهادی برای ایجاد آسایش اجتماعی و پیشرفت در راحتی ارتباطی (هم غیرکلامی و هم کلامی) در محیطهای اجتماعی متنوع (داخل و خارج از مدرسه) اجرا میگردند.
از آنجا که سطح اضطراب از یک موقعیت به موقعیت دیگر و اغلب از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است، روشها نیز معمولاً بر اساس موقعیتهای اجتماعی مختلف تنظیم میشوند. بنابراین، با کاهش اضطراب، افزایش عزت نفس، و همچنین تقویت ارتباطات و اعتماد به نفس اجتماعی در محیطهای واقعی متنوع، کودکی که از سکوت رنج میبرد، مهارتهای مقابلهای لازم را برای دستیابی به عملکرد مناسب اجتماعی، عاطفی، رشدی و تحصیلی کسب میکند.
رفتار درمانی
رفتار درمانی یکی از روشهای درمان لالی انتخابی است که شامل تکنیکهای تقویت مثبت و حساسیتزدایی میشود؛ این رویکردهای رفتاری اولیه برای لالی انتخابی طراحی شدهاند و بر حذف فشار برای سخن گفتن تأکید دارند. تمرکز باید بر درک وضعیت کودک و پذیرش اضطراب او باشد. آشنا کردن کودک با محیطهای اجتماعی به شیوههای ظریف و غیرتهدیدآمیز، راهی عالی برای کمک به احساس راحتی بیشتر او است؛ برای مثال، والدین میتوانند کودک را به مدرسه ببرند در زمانی که افراد کمی در اطراف حضور دارند تا کودک را به تمرین سخن گفتن ترغیب کنند.
🧠 فقط چند دقیقه وقت بزار، یک دنیای جدید از اطلاعات منتظرته! برای کشف بیشتر، روی لینک دوره آموزشی تغییر رفتار و رفتار درمانی کلیک کن.
در نهایت، یکی دو نفر از دوستان را به مدرسه بیاورید و به کودکان اجازه دهید زمانی که دیگران حضور ندارند، با هم بازی کنند. گروههای کوچک با تعداد محدودی از کودکان مفید هستند و به والدین نیز این فرصت را میدهند که در کلاس با کودک خود وقت بگذرانند. پس از اینکه کودک به طور کامل و عادی سخن گفت، معلم و سپس دانشآموزان به تدریج به گروه وارد میشوند. تقویت مثبت برای بیان کلامی باید تنها زمانی ارائه شود که اضطراب کاهش یافته، کودک احساس راحتی کند و آشکارا برای تشویقهای ظریف آماده باشد.
بازیدرمانی، رواندرمانی و سایر رویکردهای روانشناختی
اگر تمام فشارهای کلامی برداشته شود و تأکید بر کمک به آرامش و باز شدن زبان کودک باشد، این رویکردها میتوانند مؤثر واقع شوند. مقابله با لالی به شیوهای غیرتهدیدآمیز اهمیت دارد. این کودکان ترسیدهاند و تمرکز باید بر کمک به آنها برای شناسایی سطح ترس خود در موقعیتهای خاص باشد. یاریرسانی به آنها برای درک اینکه شما وضعیتشان را میفهمید و برای کمک به آنها حضور دارید، فشار فوقالعادهای را کاهش میدهد.
درمان شناختی-رفتاری
درمانگران آموزشدیده در CBT به کودکان کمک میکنند تا رفتار خود را اصلاح کنند و ترسها و نگرانیهایشان را به افکار مثبت هدایت نمایند. CBT نیازمند ادغام آگاهی و پذیرش اضطراب و لالی است. اکثر کودکان مبتلا به میوتیسم انتخابی نگران شنیده شدن صدای خود توسط دیگران هستند، از سؤالهایی در مورد دلیل عدم سخن گفتنشان میترسند و تلاش برای مجبور کردن آنها به صحبت را تجربه میکنند. تمرکز باید بر تأکید بر ویژگیهای مثبت کودک، ایجاد اعتماد به نفس در محیطهای اجتماعی و کاهش کلی اضطراب و نگرانی باشد.
دارو درمانی
مطالعات نشان میدهد که مؤثرترین رویکرد، ترکیب تکنیکهای رفتاری با دارو است. اغلب، تکنیکهای رفتاری برای مدتی نامحدود پیش از افزودن دارو به کار گرفته میشود. اگر کودکان با رفتار درمانی به تنهایی پیشرفت کافی نداشته باشند، ممکن است برای کاهش سطح اضطراب، دارو تجویز گردد.
تقویت عزت نفس
والدین باید بر ویژگیهای مثبت فرزندان خود تأکید کنند. برای مثال، اگر فرزند شما هنرمند است، به هر شیوهای آثار هنری او را به نمایش بگذارید! یک دیوار اختصاصی برای نمایش شاهکارهای کودکتان داشته باشید. شاید حتی بتوانید یک نمایشگاه ویژه ترتیب دهید! از آنها بخواهید آثار هنری خود را برای اعضای خانواده و دوستان نزدیک توضیح دهند. این تمرین سخن گفتن را بیشتر ترویج میدهد و همزمان به اعتماد به نفس کمک میکند.
روش رواندرمانی برای اختلال سلکتیو میوتیسم
اختلال لالی انتخابی، بسته به تشخیص درمانگر، اغلب به دو رویکرد درمانی دارویی و روانشناختی (رواندرمانی) همزمان نیاز دارد. تجویز دارو (معمولاً داروهای ضدافسردگی) بر عهده روانپزشک است و رواندرمانگر با انتخاب راهبرد درمانی مناسب، به فرد مبتلا کمک میکند. راهکارهای درمانی میوتیسم معمولاً شامل موارد زیر میشود:
💚درمانهای مبتنی بر مواجهه رفتاری تدریجی: کودک از طریق فرآیند حساسیتزدایی منظم، به تدریج در موقعیتهای اضطرابآور قرار میگیرد.
💚حساسیتزدایی: این فرآیندی است که طی آن، فرد با قرار گرفتن تدریجی و مستقیم در معرض محرکهای اضطرابآور، به مرور زمان بر حساسیت خود نسبت به آنها غلبه میکند. این فرآیند آهسته و گامبهگام است.
💚مواجهه درمانی: در طول مواجهه درمانی، یک روانشناس فضای امنی ایجاد میکند که در آن فرد با عامل ترس خود روبرو میشود (در مورد لالی انتخابی، این ممکن است سخن گفتن در مقابل یا مستقیماً با یک فرد غریبه باشد).
💚تقویت: یک درمانگر ممکن است به فرد مبتلا به لالی انتخابی بیاموزد که چگونه از تقویت مثبت برای کاهش اضطراب خود استفاده کند. برای مثال، ممکن است با هم جملات مقابلهای مثبتی برای استفاده به جای گفتگوهای منفی درونی در موقعیتهایی که باعث لالی انتخابی میشوند، بسازید.
💚شکلدهی: شکلدهی فرآیندی است که در آن رفتارهای مطلوب با تقویت مثبت پاداش داده میشوند (با این حال، رفتارهای نامطلوب به طور منفی تقویت نمیشوند). برای مثال، هنگامی که یک کودک مبتلا به لالی انتخابی هر تلاشی برای سخن گفتن با یک معلم یا کودک دیگر میکند، یک مراقب ممکن است با دادن زمان بیشتر برای تماشای تلویزیون یا خوابیدن دیرتر به او پاداش دهد.
کلام آخر
لالی انتخابی حالتی است که به سبب اضطراب یا ترس، فرد را در موقعیتهای ویژه از سخن گفتن ناتوان میسازد. این اختلال عموماً در دوران کودکی و هنگام ورود به مدرسه پدیدار میشود، هرچند ممکن است نوجوانان و بزرگسالان را نیز درگیر کند. کودکان مبتلا به لالی انتخابی نافرمان یا سرکش نیستند و این شرایط کاملاً خارج از اختیار و کنترل آنهاست.
اگر بر این باورید که فرزندتان ممکن است به موتیسم دچار باشد، ضروری است با پزشک کودکان یا سایر متخصصان مربوطه مشورت کنید. درمانهای متنوعی برای مدیریت این وضعیت در اختیار است و پیشآگهی اغلب مطلوب به نظر میرسد؛ به ویژه اگر درمان به زودی آغاز شود. با حمایت و تشویق مناسب، فرزندتان میتواند بیاموزد که در موقعیتهای مختلف، بدون احساس ترس یا اضطراب، به راحتی سخن بگوید.
به طور کلی، پیشآگهی برای لالی انتخابی خوب است. مگر اینکه مشکل دیگری در این وضعیت دخیل باشد، کودکان معمولاً در سایر زمینهها عملکرد خوبی دارند و نیازی به قرار گرفتن در کلاسهای آموزش ویژه ندارند.
اگرچه اختلال میوتیسم میتواند تا بزرگسالی ادامه یابد، اما نادر است و احتمال بیشتری وجود دارد که اختلال اضطراب اجتماعی در فرد ایجاد شود.