تریکوتیلومانیا وسواس موکنی و رهایی از آن

تریکوتیلومانیا وسواس موکنی و رهایی از آن

تریکوتیلومانیا یک اختلال سلامت روان است که در آن فرد به طور اجباری موهای خود را می‌کند. این وضعیت اغلب اثرات منفی شدیدی بر سلامت روان و رفاه فرد دارد، به ویژه زمانی که در دوران نوجوانی، نوجوانی و بزرگسالی رخ می‌دهد. با این حال، این اختلال قابل درمان است. ناحیه‌ای با موهای از دست رفته به دلیل تریکوتیلومانیا لکه‌های از دست رفته مو می‌تواند نشانه‌ای از تریکوتیلومانیا باشد.

تریکوتیلومانیا (trichotillomania)، که به عنوان اختلال موکنی، وسواس کندن مو یا کندن موی پاتولوژیک شناخته می‌شود، به میل شدید و غیرقابل کنترل برای کندن موهای بدن اشاره دارد. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال ممکن است آگاهی نداشته باشند که با یک وضعیت قابل تشخیص روبرو هستند و آن را صرفاً یک عادت نامطلوب تلقی کنند. برخی دیگر از این افراد علائم جسمی و روانی شدیدی را تجربه می‌کنند.

تریکوتیلومانیا وضعیتی است که در آن فرد قادر به مقاومت در برابر تمایل به کندن موهای خود نیست. افراد مبتلا به این وسواس ممکن است موهای سر، ابروها یا مژه‌های خود را هدف قرار دهند. این اختلال در میان نوجوانان و جوانان شیوع بیشتری دارد.

تریکوتیلومانیا چیست؟

تریکوتیلومانیا (که اغلب به اختصار TTM نامیده می‌شود) یک اختلال سلامت روان است که در آن فرد به طور اجباری موهای خود را می‌کند یا می‌شکند. این وضعیت در طبقه‌بندی اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) قرار می‌گیرد. وقتی شدید باشد، اغلب اثرات منفی بسیار شدیدی بر شادی، رفاه و کیفیت کلی زندگی فرد دارد.
تریکوتیلومانیا (که تلفظ آن تریک-او-تیل-او-مِی-نی-ا است) از سه کلمه یونانی گرفته شده است:

🟨تریکو: مو
🟨تیلو: کشیدن
🟨مانیا: رفتار یا فعالیت بیش از حد

تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن موی وسواسی، یکی از اختلالات زیرمجموعه وسواس فکری-عملی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) به شمار می‌رود. بر اساس تحقیقات، حدود ۰.۵ تا ۲ درصد از جمعیت به این اختلال مبتلا هستند. افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا با تمایل شدیدی برای کندن موهای خود مواجه می‌شوند و اغلب موهای سر را انتخاب می‌کنند. با این حال، برخی ممکن است موهای ریش، مژه یا ابرو را نیز بکنند.

در میان افراد مبتلا، برخی موهای کنده‌شده را می‌خورند که این رفتار به عنوان تریکوفاژی شناخته می‌شود و می‌تواند مشکلات جدی در سیستم گوارشی ایجاد کند. بیشتر موارد تریکوتیلومانیا در دوران نوجوانی آغاز می‌شود و برخی افراد ممکن است در بزرگسالی به صورت مداوم یا دوره‌ای با آن دست‌وپنجه نرم کنند.

تستیه که روانشناسان تأییدش کردن یه تست علمی و دقیق! همین حالا روی لینک تست رایگان وسواس فکری مادزلی کلیک کن و انجامش بده!

تریکوتیلومانیا گاهی با اختلالات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی همبستگی دارد. هرچند ممکن است به دلایل مختلفی آغاز شود، اما موکنی اغلب به صورت دوره‌ای بروز می‌کند. همه افراد راه‌های متفاوتی برای مقابله با اضطراب و استرس دارند؛ برای افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، این مقابله ممکن است به شکل تمایل شدید به کندن مو ظاهر شود. با گذشت زمان، کندن مکرر مو می‌تواند به ایجاد لکه‌های طاسی و حتی تشدید ناراحتی‌های روانی منجر شود.

تفاوت تریکوتیلومانیا با اختلال وسواس فکری-عملی چیست؟

🧠TTM: در دسته کلی اختلال وسواس فکری-عملی قرار می‌گیرد، اما تفاوت‌های کلیدی با OCD خود دارد.

🧠وسواس‌ها: OCD شامل وسواس‌ها است، که افکار یا urges هستند که فرد نمی‌تواند کنترل کند و نمی‌خواهد. TTM شامل وسواس‌ها نیست.

🧠احساس پاداش: وقتی افراد مبتلا به TTM موهای خود را می‌کنند، اغلب احساس تسکین یا سایر احساسات مثبت می‌کنند. OCD به این شکل احساسات مثبت ندارد.

چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

TTM به ویژه در کودکان و نوجوانان شایع است. در کودکان کوچک و نوزادان، معمولاً یک نگرانی کوتاه‌مدت است و خودبه‌خود برطرف می‌شود. شکل جدی‌تر آن معمولاً بین سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی شروع می‌شود.
در کودکان، بین مردان و زنان به طور برابر رخ می‌دهد. در بزرگسالان، زنان به مراتب بیشتر از مردان (تا ۹ به ۱) به این وضعیت مبتلا می‌شوند.

تریکوتیلومانیا چقدر شایع است؟

TTM نسبتاً نادر است. مطالعات تحقیقاتی تخمین می‌زنند که ۰.۵٪ تا ۳.۴٪ از بزرگسالان در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند.

این وضعیت چگونه بر بدن من تأثیر می‌گذارد؟

افراد مبتلا به TTM به طور اجباری موهای خود را می‌کنند، معمولاً یک تار در هر زمان. بسیاری از افراد موها را از همان نقطه می‌کنند. رایج‌ترین مکان‌هایی که افراد موهای خود را از آنجا می‌کنند، پوست سر، مژه‌ها و ابروها، و موهای ناحیه تناسلی است. اثرات تریکوتیلومانیا همچنین به سن وقوع آن بستگی دارد.

کودکان معمولاً به این شکل موهای خود را می‌کنند، اما این رفتار اغلب یک عمل خودآرام‌سازی است. کودکان اغلب از این رفتار خارج می‌شوند و هیچ اثر منفی بلندمدتی ندارند. نوجوانان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به این وضعیت تمایل به مشکلات بسیار شدیدتری دارند.

تریکوتیلومانیا از چه سنی آغاز می‌شود؟

اختلال تریکوتیلومانیا معمولاً در دوران نوجوانی شروع می‌شود، اما در کودکان خردسال نیز مشاهده شده است. بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶، سن متوسط بروز علائم بین ۱۰ تا ۱۳ سالگی است. یک بار که آغاز شود، می‌تواند سال‌ها تا دوران بزرگسالی ادامه یابد. در دوران کودکی، این اختلال مردان و زنان را به طور برابر تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در بزرگسالی، زنان بیشتر مبتلا می‌شوند.

برخی زنان گزارش می‌دهند که در ابتدای چرخه قاعدگی، تمایل به موکنی و شدت وسواس افزایش می‌یابد. مطالعه‌ای کوچک در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که تغییرات هورمونی در آغاز چرخه قاعدگی در زنان می‌تواند بر علائم تریکوتیلومانیا تأثیرگذار باشد.

تریکوتیلومانیا در کودکان

تریکوتیلومانیا معمولاً در حدود ۱۲ سالگی آغاز می‌شود، اما کودکان کوچکتر نیز ممکن است آن را تجربه کنند. این اختلال در کودکان، مانند بزرگسالان، یک وضعیت روانی است که میل غیرقابل کنترل به کندن مو را ایجاد می‌کند. نشانه‌هایی که ممکن است حاکی از ابتلا کودک به تریکوتیلومانیا باشد، شامل موارد زیر است:

🔶ریزش موی ناهموار یا یک‌طرفه

🔶ریزش ناگهانی و شدید مو

🔶وجود تعداد زیادی مو روی زمین یا بالش در اتاق کودک

🔶نگه داشتن مداوم دست‌ها نزدیک سر

🔶استفاده از کلاه یا پوشش‌های دیگر برای پنهان کردن لکه‌های طاس از دید دیگران

🔶نگاه کردن مداوم به آینه

🔶عزت نفس پایین

🔶احساس شرمندگی از ظاهر یا ناتوانی در کنترل کندن مو

علائم تریکوتیلومانیا

علاوه بر کندن مکرر مو در نواحی مختلفی مانند پوست سر، ابروها، ریش، مژه‌ها و ناحیه تناسلی، علائم دیگر اختلال تریکوتیلومانیا یا وسواس موکنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

☠️شکستن تکه‌های مو

☠️خوردن مو (تریکوفاژی)

☠️احساس تسکین پس از کندن مو

☠️احساس تنش پیش از کندن مو یا در حین تلاش برای مقاومت در برابر این میل

☠️احساس تسکین، رضایت یا شادی پس از کندن مو

☠️پریشانی یا اختلال در عملکرد کاری یا اجتماعی به دلیل موکنی

☠️تحریک یا سوزن‌سوزن شدن پوست در نواحی آسیب‌دیده

☠️ریزش قابل توجه مو یا ایجاد لکه‌های طاس به دلیل کندن مو

☠️رفتارهایی مانند بررسی ریشه مو، چرخاندن موها، کشیدن موها بین دندان‌ها، جویدن مو یا خوردن مو

☠️ترجیح برای انواع یا بافت‌های خاصی از مو

☠️پوست دردناک و عفونی

☠️آسیب دائمی به پوست و فولیکول‌های مو

☠️آسیب به دست‌ها در اثر موکنی مکرر

☠️تجمع توپ مو در روده که نیاز به جراحی برای برداشتن دارد (برای کسانی که موهای کنده‌شده را می‌جوند یا می‌خورند)

اگر به تریکوتیلومانیا مبتلا هستید، ممکن است اختلالات دیگری نیز داشته باشید که اغلب با آن همراه است، مانند اونیکوفاژی (جویدن ناخن)، اختلال کندن پوست، یا کشیدن الیاف از پتو یا موهای عروسک. بسیاری از افراد مبتلا سعی می‌کنند مشکل خود را انکار کنند و ممکن است ریزش مو را با کلاه، روسری، مژه و ابروهای مصنوعی پنهان نمایند.

کندن موها می‌تواند به طور موقت تنش را کاهش دهد و حس تسکین ایجاد کند. موکنی حتی ممکن است بدون آگاهی آگاهانه رخ دهد. یک دوره موکنی ممکن است به دلیل استرس یا احساس بی‌قراری آغاز شود. با این حال، این رفتار ممکن است در لحظات آرامش نیز رخ دهد، مانند هنگام مطالعه یا تماشای تلویزیون.

علت تریکوتیلومانیا

محققان هنوز علت دقیق تریکوتیلومانیا را به طور کامل شناسایی نکرده‌اند. ممکن است عوامل ژنتیکی در ابتلا به آن نقش داشته باشند. عوامل محیطی نیز می‌توانند مؤثر باشند. اختلال موکنی ممکن است با تغییرات در مسیرهای مغزی مرتبط باشد که نواحی مربوط به مدیریت احساسات، حرکات، تشکیل عادات و کنترل تکانه‌ها را به هم متصل می‌کند.

تریکوتیلومانیا ممکن است به تغییرات در مسیرهای مغزی مرتبط باشد که نواحی مرتبط با مدیریت احساسات، حرکات، عادت‌سازی و کنترل تکانه را به یکدیگر پیوند می‌دهد. استرس شدید نیز می‌تواند در برخی افراد به بروز تریکوتیلومانیا منجر شود. برخی افراد گزارش می‌دهند که کندن مو به کاهش فشار یا استرس کمک می‌کند. بر اساس مقاله‌ای در مجله روانپزشکی آمریکایی، برخی افراد ممکن است موهای خود را به عنوان ابزاری برای مقابله با احساسات ناخوشایند بکنند.

بسیاری از افراد حتی متوجه نمی‌شوند که در حال کندن مو هستند. آگاهی از این عمل می‌تواند به افزایش اضطراب و شرم منجر شود. این امر چرخه‌ای از اضطراب، کندن مو، تسکین موقت و سپس اضطراب، شرم و کندن مجدد مو ایجاد می‌کند. تریکوتیلومانیا بخشی از طیف وسواس فکری-عملی است و تا حد زیادی با اختلالات اضطرابی همخوانی دارد.

❌علائم اختلال موکنی ممکن است به دلایل مختلفی آغاز شود، از جمله:

❌لذت بردن از حس ضخامت مو

❌لذت بردن از حس کندن مو از پوست سر

❌احساساتی مانند اضطراب، کسالت، خشم، شرم یا استرس

وسواس کندن مو گاهی با اختلالات دیگری مانند اختلال وسواس اجباری (OCD)، اضطراب، افسردگی، اوتیسم، یا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) همراه است. با این حال، همه افراد مبتلا به این شرایط، تریکوتیلومانیا را تجربه نمی‌کنند.

تریکوتیلومانیا و ژنتیک

مانند سایر اختلالات روانی، عوامل ژنتیکی می‌تواند در بروز آن‌ها نقش داشته باشد. برخی مطالعات بر روی دوقلوها ناهنجاری‌های ژنتیکی مرتبط با تریکوتیلومانیا و سایر اختلالات وسواسی را نشان داده‌اند. فردی که یکی از خویشاوندان درجه یک (مانند والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به تریکوتیلومانیا است، احتمال بالاتری برای ابتلا به آن دارد.

یک دنیای جدید از اطلاعات منتظرته! برای کشف بیشتر، روی لینک کارگاه آموزشی چگونه اختلال وسواس را درمان کنیم کلیک کن.

عوامل خطر تریکوتیلومانیا

پزشکان می‌دانند که عوامل خاصی می‌توانند خطر ابتلا به تریکوتیلومانیا را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر است:

⚠️ابتلا به یک اختلال روانی مانند اضطراب، وسواس یا افسردگی

⚠️جنسیت زنانه

⚠️سن نوجوانی

⚠️تجربه موقعیت‌های استرس‌زا

⚠️سابقه خانوادگی

🌟ترومای دوران کودکی: بر اساس سازمان ملی اختلالات نادر، افرادی که ترومای کودکی را تجربه کرده‌اند، ممکن است بیشتر مستعد تریکوتیلومانیا باشند. با این حال، تحقیقات کافی برای تأیید این موضوع وجود ندارد.

انواع تریکوتیلومانیا

هرچند تریکوتیلومانیا شامل کندن موهای بدن است، اما دو نوع اصلی دارد: کندن خودکار و کندن متمرکز.

✅در نوع خودکار، فرد ممکن است حتی متوجه عمل کندن نشود. برای مثال، ممکن است در حال تماشای تلویزیون باشد و ناگهان متوجه شود که مبل پر از موهای کنده‌شده است.

✅در نوع متمرکز، موکنی به صورت عمدی انجام می‌شود زیرا حس رضایت ایجاد می‌کند. اغلب در این حالت، افراد منتظر فرصت خلوت می‌مانند تا این کار را انجام دهند.

✅تعیین نوع کندن مو توسط فرد به هدایت درمان کمک می‌کند. موکنی نه تنها رفتار کشیدن مو است، بلکه درک عملکرد پشت آن نیز اهمیت دارد.

تشخیص اختلال تریکوتیلومانیا

برای تشخیص تریکوتیلومانیا، پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائمی که تجربه می‌کنید، با شما گفتگو خواهد کرد. آن‌ها احتمالاً از معیارهای مندرج در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) استفاده می‌کنند تا بررسی کنند آیا علائم شما با آن مطابقت دارد یا خیر. بر اساس DSM-5 انجمن روانپزشکی آمریکا، تشخیص تریکوتیلومانیا نیازمند برآورده شدن پنج معیار است:

✔️کندن مکرر مو که منجر به ریزش مو می‌شود

✔️تلاش مکرر برای کاهش یا توقف رفتار موکنی

✔️احساس تأثیر منفی کندن مو بر زندگی، به ویژه جنبه‌های کاری و اجتماعی

✔️عدم وقوع کندن مو یا ریزش مو به دلیل شرایط دیگر (مانند مشکلات پوستی)

✔️عدم وقوع کندن مو به دلیل اختلال روانی دیگر؛ برای مثال، در بدریخت‌انگاری بدن که فرد برای اصلاح ظاهری خود مو را می‌کند

پزشک همچنین سایر علل ریزش مو را رد می‌کند و ممکن است شما را به متخصص پوست ارجاع دهد. برخی افراد مبتلا به وسواس موکنی به طور عمدی موها را می‌کنند، مانند زمانی که مو را نامناسب یا متفاوت می‌بینند، در حالی که دیگران این کار را به صورت خودکار و بدون تفکر انجام می‌دهند.

عوارض تریکوتیلومانیا

هرچند ممکن است جدی به نظر نرسد، تریکوتیلومانیا می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی داشته باشد. اثرات جسمی، عاطفی و اجتماعی آن می‌تواند آزاردهنده باشد. این اختلال می‌تواند به ریزش مو و زخم‌های دائمی منجر شود. این عوارض در افرادی که موکنی را تا بزرگسالی ادامه می‌دهند، شایع‌تر است. بسیاری از افراد مبتلا اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند. با گذشت زمان، افراد مبتلا ممکن است عوارض زیر را با آن مواجه شوند:

☠️عوارض روانی: بسیاری از افراد مبتلا احساس شرم، تحقیر و خجالت می‌کنند. آن‌ها ممکن است با کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، اضطراب و حتی مصرف الکل یا مواد مخدر دست‌وپنجه نرم کنند.

☠️مشکلات اجتماعی و کاری: شرم از ریزش مو ممکن است فرد را از فعالیت‌های اجتماعی و فرصت‌های شغلی دور کند. افراد مبتلا ممکن است از کلاه‌گیس، حالت‌دهی مو برای پنهان کردن لکه‌های طاس یا مژه مصنوعی استفاده کنند. برخی نیز از صمیمیت به دلیل ترس از افشا شدن اجتناب می‌ورزند.

☠️آسیب به پوست و مو: کندن مداوم می‌تواند به اسکار، عفونت و آسیب‌های دیگر در پوست سر یا ناحیه مربوطه منجر شود و رشد و ضخامت مو را به طور دائمی تحت تأثیر قرار دهد.

☠️گلوله‌های مو: بر اساس مقاله‌ای، حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلا موهای کنده‌شده را می‌خورند. این رفتار می‌تواند به تشکیل گلوله موی بزرگ (تریکوبزوآر) در دستگاه گوارش منجر شود که در طول سال‌ها باعث کاهش وزن، استفراغ، انسداد روده و حتی مرگ شود.

درمان اختلال تریکوتیلومانیا

درمان قطعی برای تریکوتیلومانیا وجود ندارد و رویکرد درمانی بر اساس شدت علائم تنظیم می‌شود. انواع مختلفی از درمان‌ها می‌توانند به افراد مبتلا کمک کنند و حتی موکنی را به طور کامل متوقف نمایند.

رفتار درمانی

یک پزشک یا درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا احساساتی مانند اضطراب، ترس یا غم را که به میل موکنی دامن می‌زند، مدیریت کنید. درک و پذیرش این احساسات می‌تواند پاسخ شما به آن‌ها را تغییر دهد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که آموزش تغییر عادت (HRT) و کنترل محرک‌ها در درمان وسواس موکنی مؤثر است. آموزش تغییر عادت شامل موارد زیر می‌شود:

🟣افزایش آگاهی از علائم و محرک‌های موکنی

🟣جایگزینی رفتار کندن مو با رفتارهای جایگزین

🟣یافتن راه‌هایی برای حفظ انگیزه در توقف موکنی

🟣تمرین مهارت‌های جدید در موقعیت‌های مختلف

🟣شناسایی موقعیت‌ها و عوامل حسی که به موکنی منجر می‌شود

🟣کاهش یا حذف این موقعیت‌ها و عوامل

🟣درمان مبتنی بر تنظیم هیجانی

روان‌درمانی برای اختلال موکنی

در روان‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد، می‌توانید پذیرش تمایلات موکنی را بدون عمل به آن تمرین کنید. تغییر عادت اغلب درمان اصلی است و به شما کمک می‌کند عادت‌های کم‌ضررتر مانند مشت کردن دست‌ها را جایگزین کنید. درمان شناختی نیز به کشف و تغییر باورهایی که به موکنی منجر می‌شود، کمک می‌کند.

قرص‌های درمان تریکوتیلومانیا

هیچ دارویی از سوی FDA برای تریکوتیلومانیا تأیید نشده است، اما برخی داروها مانند ضدافسردگی‌ها و ضد روان‌پریشی‌ها می‌توانند تأثیر مثبت داشته باشند و علائم را کنترل کنند. محققان اشاره کرده‌اند که آزمایش‌های بالینی با این داروها نمونه‌های کوچکی داشته‌اند و مطالعات بیشتری برای تأیید نتایج لازم است. داروهایی که برای درمان استفاده می‌شوند شامل:

🌟استیل‌سیستئین

🌟الانزاپین

🌟کلومیپرامین

🌟کوئتیاپین

🌟آریپیپرازول

درمان تریکوتیلومانیا با نوروفیدبک

نوروفیدبک یک روش درمانی غیرتهاجمی جایگزین برای افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا است. این روش به افراد کمک می‌کند اضطراب را تشخیص دهند، آن را تسکین بخشند و واکنش مناسب به استرس نشان دهند. نوروفیدبک با افزایش خودآگاهی، مراقبت از خود را جایگزین الگوهای منفی و عادات بد می‌کند.

سخن آخر

تریکوتیلومانیا اغلب کمتر از آنچه باید تشخیص داده می‌شود. افراد مبتلا ممکن است از بحث در مورد تجربیات‌شان با متخصص احساس خجالت یا ترس کنند. علائم ممکن است تنها برای چند ماه فرد را تحت تأثیر قرار دهد، در حالی که در مورد دیگری سال‌ها ادامه یابد.

بسیاری از افراد علائمی را توصیف می‌کنند که به صورت چرخه‌ای رخ می‌دهد؛ موکنی برای چند ماه شدید است و سپس برای مدتی ناپدید می‌شود. اگر شما یا کسی که می‌شناسید چنین دوره‌هایی را تجربه می‌کند، با روانپزشک یا روانشناس تماس بگیرید. روانشناس مورد اعتمادتو تو کلینیک آنلاین روان هاب پیداش کن و وقت مشاورتو رزرو کن!